ایس ویب سائٹ دا مقصد ساری دُنیا وِچّ، تے خصوصی طور تے تیجی دُنیا وِچّ جِتھے علم الہٰیات دی سیمنریاں یا بائبل سکول جے ہین تے تھوڑے بُہتے ہی ہین تے اُوتھے مشنریاں لئی تے پادری صاحبان لئی مفت وِچّ واعظاں دے مسوّدیاں دیاں ویڈیوز فراہم کرنا اے۔

واعظاں دے اے مسوّدے تے ویڈیوز ہُن تقریباً 1,500,000 کمپیوٹراں تے 221 توں زیادہ ممالک دے وِچّ ہر مہینے www.sermonsfortheworld.com تے ویکھے جاندے نے۔ سینکڑوں دوجّے لوکی یوٹیوب تے ویڈیوز ویکھدے نے، لیکن اُو چھیتی یوٹیوب چھڈ دیندے نے تے ساڈی ویب سائٹ تے آ جاندے نے کیوں جے ہر واعظ اُنہاں نوں یوٹیوب نوں چھڈ کے ساڈی ویب سائٹ ول آن دی راہ ویکھاندا اے۔ یوٹیوب لوکاں نوں ساڈی ویب سائٹ تے لے کے آندی اے۔ ہر مہینے تقریباً 120,000 کمپیوٹراں تے لوکاں نوں 46 زباناں دے وِچّ واعظاں دے مسوّدے پیش کیتے جاندے نے۔ واعظاں دے مسوّدے اشاعت دا حق نئیں رکھدے تاں مبلغین اِناں نوں ساڈی اجازت توں بغیر اِستعمال کر سکن۔ مہربانی نال ایتھے اے جانن واسطے کِلک کرو کہ تُسی کیویں ساری دُنیا دے وِچّ خوشخبری دے اِس عظیم کم نوں پھیلان دے لئی ساڈی مدد ماہانہ چندہ دیَن دے نال کر سکدے اُو۔

جدّوں وی تُسّی ڈاکٹر ہائیمرز نوں خط لکھو تے اُنہاں نوں ہمیشہ دسّو کہ تُسی کہڑے مُلک وِچّ رہندے اُو، ورنہ اُو تہاڈے خط دا جواب نئیں دے سکن گے۔ ڈاکٹر ہائیمرز دا ای۔ میل ایڈریس rlhymersjr@sbcglobal.net ہے۔

بائبل دی کوئی وی آیت ایس توں بہوتی شیطان دے لئی نفرت انگیز نئیں اے۔ شیطان نے ایس آیت تے کسی وی دوجی آیت دے مقابلے وِچ بہوتا حملہ کیتا اے، میں جیہدے بارتے وِچ جاننا آں – مرقس سولہ باب دی آخری بارہ آیتاں نوں چھڈ کے تے یوحنا 8: 1۔11 آیتاں نوں چھڈ کے۔ لیکن ایہدے توں پہلاں کہ اَسی اِرتداد دی ایس دور وِچ شک کرن آلیاں نوں قبول کریے سانوں ایس حقیقت تے غور کرنا چائیدا اے کہ تلاوت دا ہر لفظ تے خیال نئے عہدنامہ دے باقی حصیاں دے لئی درست اے۔ ایہ بائبل دے مطابق سچ اے کہ باپ، کلام [بیٹا] تے روح القدس آسمان تے نے۔ ایہ بائبل دے باقی حصیاں وِچ سچ اے کہ تثلیث دے تین افراد آسمان وِچ ریکارڈ رکھدے، یا گواہی دیہندے نے۔ تے باقی ساری بائبل دے لئی ایہ گل سچ اے تینوں اِک ای نے۔

میتھیو ہنریMatthew Henry آیت دے خلاف دلائل دیہندے نے تے ایہناں ساریاں دے میرے اطمینان دے مطابق جواب دیہندے نے (میتھیو ہنری دا پوری بائبل تے تبصرہ Matthew Henry’s Commentary on the Whole Bible، جلد 6، ہینڈرکسن، 1996، صفحہ 879-881)۔ ہنری تلاوت نوں قبول کرن دے چھ وجوہات دی اِک بہتری فہرست پیش کردے نے، جِنہاں نوں اُو ’’نقولاں دے تنقید نگار‘‘ (یعنی بائبل دے نقاد) بُلاندے نے اُوہناں دی قیاس آرئیاں دے مقابلے وِچ اُو بائبل ای وِچوں بحث کردے نے۔ ھنری دے دلائل اَج وی ایہنے ای تازہ تے ٹھوس نے جِنہے کہ اُو لکھے گئے سن، تے کفر تے اِرتداد دے ایس موجود دور وِچ مطالعہ کرن دے قابل نے، جیہڑے ہُن خود نوں ’’بنیاد پرست‘‘ کہن آلے کُجھ لوکاں وِچ وی ظاہر ہوندا اے۔ ھنری، ویزلی تے بینگلBengel وگرے انساناں دی بصیرت ڈاکٹر منٹن Dr. Minton تے مسٹر کٹیلیک Mr. Kutilek وگرے جدید نقاداں دی ٹھوکر آلی دور اندیشی یا گنجائش دی کمی توں ہزار گُنا بوہتی اہم اے،۔

تلاوت دے حق وِچ ھنری دے چھ دلائل خود بائبل تے مبنی نے، تے حوالے وِچ الفاظ دی ترتیب، ایس لئی اُو گھٹ ویلہ لگاندے نے تے بہوتی مدلّل نے۔

جوحان بینگل Johann Bengel جیہڑے تلاوتاں تے جرمنی دے معیاری سکالر نے اُوہناں نے ایس آیت نوں پہلاں رد کیتا فیر بعد چہ ایہنوں قبول کیتا۔ ایس توں پہلاں کہ تُسی ایہنوں مسترد کرو، تہانوں ایہدے حق وِچ بینگل دے دلائل نوں پڑھ لیہنا چائیدا اے، جیہڑے جان ویزلی نے اپنے واعظ ’’تثیلیث [دے موضوع] تے‘‘ (جان ویزلی دے کارنامے The Works of John Wesley، واعظ Sermons، جلد دوئم، بیکر Baker، 1972، صفحہ 201) وِچ سہوکھے لفظاں وِچ پیش کیتا اے۔

ایہدے حق وِچ اِک مضبوط دلیل ایہ اے کہ ٹرٹولین Tertullian (c. 160-220) نے تے سپریئن Cyprian (c. 200-258) (حوالہ ویکھو متھیو ھنری، ibid.) نے ایہنوں دُہرایا تے ایہدا حوالہ دِتا سی۔ اِک آیت نوں دہرایا یا حوالہ نئیں دِتا جا سکدا سی جے اُو موجود نہ ہووے!

تلاوت نوں قبول کرن دے لئی مذید دلائل دِتے بغیر، میں اَج صرف ایہنا کہواں گا کہ آیت دی ہر گل پاک کلام وِچ کِدرے ہُور سکھائی گئی اے، تے ایس ای بنیاد تے میں اَج تہانوں پاک کلام دے طور تے ایہدی تبلیغ کراں گا۔

جان ویزلی نے اپنے مشہور واعظ ’’تثلیث [دے موضوع] تے‘‘ وِچ کہیا:

کُجھ سچائیاں دوجیاں دے مقابلے وِچ بہوتی اہم ہوندیاں نے۔ اینج لگدا اے کہ کُجھ ایہو جیہاں وی ہوندیاں نے جیہڑیاں گہری اہمیت دی حامل ہوندیاں نے … یقیناً کُجھ ایہو جیہیاں وی ہوندیاں نے جِنہاں دے بارے وِچ جاننا سانوں فکر مند کر دیہندا اے، جِنہاں دا کہ اہم [زندہ] مذہب نال گہرا تعلق ہوندا اے۔ تے بِلاشُبہ اَسی ایہناں وِچوں درجہ بندی کر سکنے آں جیہڑیاں اُوتے بیان کیتے گئے لفظاں وِچ موجود نے: ’’تے آسمان وِچ گواہی دین آلے تین نے، باپ، کلام [بیٹا] تے روح القدس تے ایہ تینوں اِک ای نے‘‘ (جان ویزلی دے کارنامے The Works of John Wesley، تیسرا ایڈیشن Third Edition، مکمل تے کُل لغت Complete and Unabridged، واعظ Sermons، جلد دوئم، بیکر Baker، 1972، صفحہ 200).

اَج، لفظ ’’تثلیث‘‘ ساڈے گرجا گھراں وِچ شاذ و نادر ای سُنیا جاندا اے۔ فیر وی سارے ایس گل دی تصدیق کرن گے کہ اُو ایس نظریے تے یقین رکھدے نے، حالانکہ، جہنم دے موضوع دے علاوہ، انجیلی منبراں وِچ کسی وی نظریے دی کم تبلیغ نئیں کیتی جاندی اے۔ فیر وی کوئی نظریہ بہوتا اہم نئیں اے، سوائے بائبل دے الِہام تے بے خطا ہونے دے۔

میں ایہ کہن دی جسارت کرنا آں کہ خود بے خطا پاک کلام دے اِلہام دے علاوہ مقدس تثلیث دا عقیدہ بائبل وِچوں سکھایا جان آلا سب توں اہم بنیادی عقیدہ اے۔ میں ایہ کیوں کہ رہیا آں؟ صرف ایس لئی کیوں جے کوئی نظریہ ایس توں بہوتا اہم نئیں اے جیہڑا خود خدا توں متعلق اے۔ سانوں مسٹر ویزلی نوں ایہ کہندے ہوئے سُننا چنگا لگدا اے کہ مقدس تثلیث دے نظریے دا اشد ضروری، زندہ مسیحیت نال گہرا تعلق اے۔

ساڈے بپتسمہ دین آلے باپ دادا مقدس تثلیث دی اہمیت نوں بخوبی سمجھدے سن۔ جدوں میں ایہ واعظ تیار کیتا، میرے ہتھاں وِچ اِک کتاب سی جیہدا عنوان سی بپتسمہ دین آلیاں دے ایمان دے اعترافات Baptist Confessions of Faith، جنہوں ولیم ایل لمپکن William L. Lumpkin نے مرتب کیتا سی (جڈسن پریس Judson Press، 1969)۔ مسٹر لمپکن ساڈے ابتدائی بپتسمہ دین آلے باپ دادا دے اعترافات در اعترافات دی فہرست پیش کردے نے۔ عملی طور تے ایہناں سارے اعترافات وِچ مقدس تثلیث دا عقیدہ پیش کیتا گیا اے۔ مثال دے طور تے 1644 دے لندن اعتراف وِچ ایہ الفاظ نے:

اُوس خدائے قادرِ مطلق وِچ، باپ، بیٹا تے روح نے؛ ایہناں وِچوں ہر اِک، اِخ ہُور اُوہی خدا ہون دے ناطے، تے ایویں منقسم نئیں نے، بلکہ ایہناں دی متعداد خوصوصیات دی وجہ توں اِک دوجے توں ممتاز نے … (لمپکنLumpkin، ibid.، صفحات 156۔ 157)۔

لندن دے 1677 دے دوجے اعترافات وِچ ایہ الفاظ نے:

اُوس اِلہٰی تے لامحدود ہستی وِچ تین جوہر نے، باپ، کلام (یا بیٹا) تے روح القدس، اِک ہستی، طاقت تے ابدیت دی، ہر اِک مکمل اِلہٰی جوہر اے، فیر وی جوہر غیر منقسم اے، باپ کسی توں نئیں [پیدا] ہویا اے نہ ای صُلبی اے تے نہ اُوہدے توں پہلاں کوئی ہُور اے، بیٹا ابدی طور تے باپ دا اِکلوتا اے، روح القدس باپ تے بیٹے توں نکلدا اے، سارے لامحدود، بغیر ابتداء دے، تے ایس لئی خدا اِک اے، جیہڑا فطرت تے وجودیت وِچ منقسم نئیں اے۔ لیکن کئی مخصوص، متعلقہ خصوصیا، تے ذاتی تعلقات توں ممتاز؛ تثلیث دا کیہڑا نظریہ خدا دے نال ساڈی ساری ہم آہنگی دی بنیاد اے… (لمپکنLumpkin، گذشتہ بات سے تسلسل ibid.، صفحہ 253)۔

ایہناں اِقتباسات توں ایہ واضح اے کہ ساڈے بپتسمہ دین آلے پیشوا پاک تثیلیث تے یقین رکھدے سن، تے اکثر خدا دی گل کردے ویلے ’’تثلیث‘‘ دی اصطلاح استعمال کردے سن۔

’’تے آسمان وِچ گواہی دین آلے تین نے، باپ، کلام [بیٹا] تے روح القدس تے ایہ تینوں اِک ای نے‘‘ (I یوحنا 5: 7)۔

ایس واعظ وِچ میں دو نکات پیش کراں گا:

1. ’’پاک تثلیث‘‘ دی اصطلاح تے اعتراضات دا جواب دِتا گیا۔

2. پاک تثلیث تے تبلیغ دی لوڑ دا خلاصہ بیان کیتا گیا۔

I پہلی گل ’’پاک تثلیث‘‘ دی اصطلاح دے استعمال دے اعتراضات وِچوں کُجھ دا میں جواب دیاں گا۔

ساڈے کُجھ پُرجوش بیلی سانوں یاد دلان گے کہ لفظ ’’تثلیث‘‘ بائبل وِچ نئیں لبھدا۔ میں اُوہناں نوں ایہ جواب دیہنا آں – نہ ای لفظ ’’بائبل‘‘ اے! لفظ ’’بائبل‘‘ دا اِطلاق مقدس صحیفیاں تے ہویا۔ ’’بائبل‘‘ دا سِدھا سادہ مطلب اے ’’کتاب۔‘‘ لیکن ایہ اصطلاق مقدس صحیفیاں دے ناں دے طور تے ایہنی دیر تیکر استعمال ہوندی رئی اے کہ زمین تے موجود ہر ایماندار شخص جانندا اے کہ جدوں اَسی ’’بائبل‘‘ کہنے آں تے اَسی کلام دی گل کر رئے آں۔ اینج ای، لفظ ’’متجسم incarnation‘‘دا مطلب اے کہ خدا یسوع مسیح دی شخصیت وِچ انسانی جسم بن گیا۔ اگرچہ لفظ ’’متجسم incarnation‘‘ بائبل وِچ نئیں اے، ایہ واضھ طور تے کلام وِچ سکھائی گئی اِک عظیم سچائی دی گل کردا اے۔ اَسی ہر کرسمس تے ایہ الفاظ گانے آں:

انسانی جسم دے پردے وِچ اُو قادر مطلق ویکھدا اے؛ اُوس متجسم خدائی دی ستائش ہووے،
لوکاں وِچ رہن دے لئی انسانبن کے خوش ہویا، یسوع، ساڈا عمانوایل۔
توجہ نال سُنو! قاصد فرشتے گاندے نے، ’’نوزائیدہ بادشاہ نوں جلال ہووے!‘‘
      (’’توجہ نال سُنو! قاصد فرشتے گاندے نے Hark, the Herald Angels Sing‘‘ شاعر چارلس ویزلی Charles Wesley، 1707۔1788)۔

دُنیا دے مشہور کرسمس دے موقعہ تے گائے جان االے خوشی دے نغمے وِچ چارلس ویزلی دے ’’متجسم خدائی‘‘ دی گل کرن تے کسی نوں اعتراض نئیں! اگرچہ لفظ ’’متجسم‘‘ بائبل وِچ ظاہر نئیں ہوندا، انسانی جسم وِچ خدا دے متجسم ہون دا تصور تے خیال یقیناً صحیفیاں وِچ سکھایا جاندا اے۔

پس ایہ لفظ ’’تثلیث‘‘ دے نال اے۔ لفظ ’’بائبل‘‘ تے لفظ ’’متجسم‘‘ وانگوں لفظ ’’تثلیث‘‘ وی صحیفیاں وِچ واضح طور تے سکھائی گئی گل نوں بیان کرن دے لئی آیا اے۔

دوجے پُرجوش لوکی اکثر کہندے نے کہ لفظ ’’تثلیث‘‘ رومن کیتھولک چرچ نے ایجاد کیتا سی۔ یہوواں دے گواہاں [آلے فرقے] نوں ایہ کہن دا شوق اے۔ کُجھ کرشماتی [مشن آلے] گروہ جیویں یونائیٹڈ پینٹی کوسٹلز، اپوسٹولک چرچز، تے جیکس jacksنامی وہ ٹی وی مبلغ، تہانوں دسن گے کہ لفظ ’’تثلیث‘‘ کیتھولک [فرقے] توں آیا اے۔ لیکن اُو غلط نے۔ لفظ ’’تثلیث‘‘ رومن کیتھولک چرچ نے ایجاد نئیں کیتا سی۔ ایہ اِک بہوتے مشہور ناں ٹرٹولین (متوفی 220 عیسوی) دے ذریعے استعمال وِچ آیا جیہڑے کیتھولک نئیں نے۔ اُو سب توں پہلاں لاطینی ناں ’’ٹرنیٹاسTrinitas‘‘ استعمال کرن آلی ہستی سن۔ جیس دا ترجمہ انگریزی وِچ ’’تثلیثTrinity‘‘ دے طور تے کیتا جاندا اے (حوالہ ویکھو ھنری سی ٹھائیسن Henry C. thiessen، درجہ بہ درجہ علمِ الہٰیات تے لیکچر Lectures in Systematic Theology، عئرڈمینز Eerdmans، 1949، صفحہ 135)۔ ٹرٹولین کیتھولک نہیں سن! ایس مشہور ماہر الہٰیات نے تقریباً 206 عیسوی وِچ کیتھولک چرچ چھڈ دِتا تے ’’مونٹانسٹاں وِچ شمولیت اختیار کر لئی، جیہڑے اِک علیحدگی پسند لیکن وڈی حد تیکر غیر روایتی مسیحی فرقہ اے … گرجا گھر دی حیاتی دے بارے وِچ علیحدگی پسندانہ خیالات دے علاوہ، ٹرٹولین اپنی موت تیکر نظریاتی طور تے آرتھوڈوکس یعنی تقلید پسند رئے‘‘ (جے ڈی ڈگلس J. D. douglas، مسیحی تاریخ وِچ کون کون اےWho’s Who in Chrsitian History، ٹائنڈیل ہاؤس Tyndale House، 1992، صفحہ 665)۔ مسیحی مؤرخ جے ڈی ڈگلس نے کہیا، ’’ٹرٹولین نے پروٹسٹنٹ ازم دی پیش گوئی کیتی ہے‘‘ ( گذشتہ گل دے تسلسل وِچ ibid.، صفحہ666)۔ ڈاکٹر جے ایم کیرولDr. J. M. Carroll نے مونٹانسٹوں نوں بپتسمہ دین آلیاں دے طور تے درج کیتا اے! (چارٹ ویکھو، ’’لہو دا سراغ The Trail of Blood،‘‘ ڈاکٹر جے ایم کیرول وَلّوں، ایش لینڈ ایونیو بیپٹسٹ چرچ نے اشاعت کیتی، لیکسنگٹن، کینٹکی، 1931)۔ جے ڈاکٹر کیرول سچے سن (حالانکہ میں ذاتی طور تے ایہ کہن وِچ ہچکچاہٹ محسوس کرنا آں) تے فیر اصطلاح ’’تثلیث‘‘ اِک بپتسمہ دین االے نے وضع کیتی سی! ایہ یقینی طور تے ابتدائی پروٹسٹنٹ دے ذریعہ استعمال وِچ لیہایا گیا سی، جیویں کہ جے ڈی ڈگلس نے اشارہ کیتا! لہٰذا، لفظ ’’تثلیث‘‘ دراصل اِک پروٹسٹنٹ اصطلاح اے جیہڑی خدائے مطلق نوں بیان کرن دے لئی اے، جیویں کہ صحیفیاں وِچ ظاہر کیتا گیا اے۔

لیکن میں خدا نوں ’’پاک تثلیث‘‘ کہہ چکیا آں۔ کی ایہ رومن کیتھول اصطلاح نئیں اے؟ نئیں، اینج نئیں اے۔ ایہ بائبل دی اصطلاح اے۔ آسمان وِچ فرشتے کیہن گے، ’’مقدس، مقدس، مقدس، خُداوند قادرِ مطلق‘‘ (مکاشفہ 4: 8)۔ تثلیث ساڈا تین وری مقدس خدا اے! مقدس باپ، مقدس بیٹا، تے روح القدس اُوہدا ناں اے! ’’مقدس، مقدس، مقدس، خداوند خدائے قادر مطلق!‘‘ جیویں کہ حمدوثنا دا گیت ایہ بیان کردا اے، ’’خدا تین افراد وِچ، بابرکت تثلیث‘‘ (’’پاک، پاک، پاکHoly, Holy, Holy‘‘ شاعر ریجینلڈ ہیبر Reginald Heber، 1783-1826)۔

’’کیوں جے آسمان وِچ گواہی دین آلے تین نے، باپ، کلام [بیٹا] تے روح القدس تے ایہ تینوں اِک ای نے‘‘ (I یوحنا 5: 7)۔

II۔ دوجی گل، ساڈے زمانے وِچ میہنوں تثلیث تے تبلیغ دی عملی لوڑ نوں سامنے لیہانا چائیدا اے۔

زیادہ تر لوکی جِنہاں نال میں گل کرنا آں اُوہناں نوں تثلیث دے بارے وِچ کوئی آگاہی نئیں اے۔ عملی طور تے ہر اِک، کیتھولک تے پروٹسٹنٹ، جِنہاں دے نال میں گل کرنا آں، جیہڑے خود نوں ’’مسیحی‘‘ کہندے نے، مسیح دی الوہیت نوں ایس حد تیکر لے گئے نے کہ اُوہناں دے کول یسوع دے علاوہ خدا دا کوئی حقیقی تصور نئیں۔ اینج، اُو یسوع نال دعا کردے نے، حالانکہ مسیح نے اُوہناں نوں باپ نال دعا کرن نوں کہیا سی۔ مسیح نے کہیا:

’’ایس لئی تُسی اینج دعا کیتا کرو: اے ساڈے باپ تو جیہڑا آسمان تے اے …‘‘ (متی 6: 9)۔

اگرچہ مسیح نے آپئے سانوں باپ کولوں دعا کرنا سکھایا، بہتیرے لوکی تثلیث دے دوجے شخص یسوع نال اینج دعا کردے نے جیویں کوئی پہلی ہستی [خدا] ای نہ ہووے۔ بہتیرے بپتسمہ دین تے انجیلی بشارت دین آلے اینج کردے نے۔

میں ذاتی طور تے ماننا آں کہ ایہ 19ویں صدی دے اخیر تے 20ویں صدی کے اوائل دے آزاد خیال/بنیاد پرست تنازعات دا اِک نتیجہ تے ضمنی پیداوار اے۔ ایس بحث وِچ آزاد خیال نے کہیا کہ مسیح صرف اِک ہستی ہے۔ بنیاد پرستاں نے اُوہناں دا صحیح طور تے ایہ کہہ کے مقابلہ کیتا کہ مسیح مکمل طور تے خدا اے۔ بنیاد پرست درست سن، لیکن اُوہناں نے مسیح دی الوہیت تے ایہنی شدت نال ایہنے لمبے عرصے تیکر زور دِتا، کہ بہتیرے عام لوکی ایہ منن لگے کہ مسیح ای واحد اِلہٰی شخصیت اے۔ میرا یقین اے کہ ساڈے زمانے وِچ، سانوں مسیح دی انسانیت تے، تے اُوہدے تے مقدس تثلیث دی دوجی ہستی ہونے دے بارے وِچ تبلیغ کرنی چائیدی اے – ایس حد توں بہوتی زیادہ زور نوں دور کرنے دے لئی۔

بہتیرے لوکاں دا مسیح دے بارے وِچ علمی نظریہ اے – کہ اُو اِک روح اے، جدوں کہ حقیقت وِچ، بائبل سانوں دسدی اے کہ جی اُٹھے مسیح دا گوشت تے ہڈیاں دا جسم اے۔ جی اُٹھے مسیح نے کہیا، ’’روح دے کول گوشت تے ہڈیاں نئیں ہوندیاں جیویں کہ تُسی میرے چہ ویکھدے اُو‘‘ (لوقا 24: 39)۔ مسیح دے کول اَج ہڈی تے گوشت دا جی اُٹھیا اِک جسم اے، تے اُو آسمان تے، خدا دے سچے پاسے بیٹھا ہویا اے (حوالہ ویکھو عبرانیوں 10: 12)۔ میں ایہ تقریباً ہرواعظ چہ کہنا آں تاکہ اَج دے عام آدمی دے ذہن وِچوں اِک روحانی مسیح دی گنوسٹک Gnostic [علمی] بدعت نوں درست کیتا جا سکے۔

میں ایہ وی بار بار کہنا آں کہ یسوع خدا دا بیٹا اے، تثلیث دی دوجی ہستی اے۔ میں ایہ بہتیرے لوکاں دے ذہناں وِچوں اِک سنگین غلطی نوں درست کرن دے لئی کرنا آں – موڈل ازمmodalism کی بدعت۔ موڈل ازم نوں ابتدائی سبیلائیوںSabellians نے سکھایا سی۔ اُو یقین رکھدے سن کہ خدا اِک اے جیہڑا اپنے آپ نوں تین طریقیاں نال ظاہر کردا اے۔ کدی کدی اُو خدا باپ ہوندا اے۔ کدی کدی اُو یسوع اے۔ تے کدی کدی اُو روح القدس ہوندا اے۔ اینج، اپنی دعاواں وِچ لوکی کدی خدا کولوں دعا کردے نے، فیر یسوع نوں دعا کردے نے، تے فیر اُو روح القدس نوں دعا کردے نے – اُوس ای اِک دعا وِچ۔ یا، اُو خدا نال دعا کرن گے تے فیر کہن گے ’’میں ایہ تیرے ناں نال منگنا آں‘‘ یسوع دے ناں تے دعا کرن دے بجائے، جیویں کہ بائبل سکھاندی اے۔ یسوع نے کہیا:

’’… کہ جو کُجھ تُسی میرا ناں لے کے باپ کولوں منگو اُو تہانوں عطا فرمائے‘‘ (یوحنا 15: 16)۔

’’تُسی میرا ناں لے کے باپ کولوں کُجھ منگو گے تے اُو تہانوں عطا فرمائے گا‘‘ (یوحنا 16: 23)۔

لہٰذا، اِک مناسب دعا خدا باپ کولوں، یسوع، بیٹے دے ناں تے کیتی جاندی اے۔ لیکن بہتیری دعاواں ہر روز دی دعا وِچ موڈلسٹک بدعت، تثلیث توں لاعلمی نوں ظاہر کردی اے۔ ساڈی تبلیغ نوں ایس غلطی نوں کثرت نال درست کرنا چائیدا اے۔

لیکن ایس توں وی بہوتی اہم – اگرچہ دعا انتہائی اہم اے – لیکن فیر وی ایس توں وی بہوتی اہم، نجات وِچ تثلیث دا تعلق اے۔ نجات وِچ تثلیث دے کردار دے بارے چہ اِک وڈی غلطی دو ذرائع توں آندی اے – رومن کیتھولک چرچ تے چارلس جی فنی۔

کیتھولک چرچ اپنے عقائد وِچ تثلیث دا صحیح عقیدہ رکھدا اے۔ لیکن مسیح نوں واحد نجات دہندہ دے طور تے اُوہناں دی کلیسیا دے نال نجات دہندہ دے طور تے چھٹکارا دلان دے نتیجے وِچ، اُوہناں نے یسوع نوں، عام ذہن وِچ، اِک گمنام، دور دراز شخصیت وَل دھکیل دِتا ہے۔ اَخیرلی عدالت وِچ مسیح عام کیتھولک شخص دے ذہن وِچ صرف انسان دا منصف بن جاندا اے۔ ایہو ای وجہ اے کہ اُو مریم تے دوجے ’’مقدساں‘‘ نوں اُوہناں دے لئی شفاعت کرن دی لوڑ محسوس کردے نے۔ قرونِ وسطیٰ وِچ کیتھولک چرچ نجات وِچ مقدس تثلیث دے عملی اِطلاق نوں گنوا بیٹھا۔ لوتھر، کیلون تے دیگر اصلاح پرستاں نے مسیح نوں خدا تے انسان دے وِچکار واحد ثالث دے طور تے تبلیغ کرن دی کوشش کیتی۔ تے اُو درست سن، کیوں جے بائبل کہندی اے:

’’کیوں جے خدا اِک اے، تے خدا تے انساناں دے وِچکار اِک صُلح کروان آلا وی موجود اے، یعنی مسیح یسوع جیہڑا انسان اے‘‘ (I تیمتھیس 2: 5)۔

چارلس جی فنی تے اُوہدی منادی دی ترقی نے بپتسمہ دین آلیاں تے پروٹسٹنٹاں دے وِچکار کُجھ اینج ای کیتا۔ فنی نے آرتھوڈوکس الہٰیات دے تصور تے سختی نال تے ایتھو تیکر کہ شیطانی حملہ کیتا۔ اُوہناں نے الہٰیات نوں ایہنا فرسودہ عقیدہ قرار دِتا۔ ایہدے نال مسیحیت دے مبلغین جیہڑے اُوہناں دی پیروی کردے سن اُوہناں وِچ منظم الہٰیات دے لئی نفرت تے ناپسندیگی پیدا ہوئی، ماسوائے ڈاکٹر آر اے ٹوری دے، جیہڑے اِک شاندار ماہرِ الہٰیات تے مبشر سن، تے بعد وِچ ڈاکٹر جان آر رائس، جیہڑے بیسویں صدی وِچ بنیاد پرستی توں پیدا ہوئے واقعی واحد عملی الہٰیات دان سن۔

لیکن الہٰیات دے لئی ناپسندیدگی فنی دی ’’فیصلہ پسند‘‘ انجیلی بشارت دی میراثاں وِچوں اِک اے، جیویں کہ اَسی کتاب اَج دا اِرتداد: فیصلہ پسندیت کیویں ساڈی کلیسیاواں نوں تباہ کر رئی اے Today’s Apostasy: How Decisionism is Destroying Our Churches (Hearthstone، 1999) وِچ وکھاندے نے۔

اَج بہتیرے مبلغین کہندے نے، ’’میں اِلہٰیات دی تبلیغ نئیں کردا۔ میں صرف بائبل دی تبلیغ کرنا آں۔‘‘ ایس قسم دا ’’کُجھ نئیں جانن‘‘ دا روئیہ افسوناک اے، کیوں جے حقیقی الہٰیات واقعی صرف بائبل دی تعلیمات دی اِک منظم پیشکش اے۔ ڈاکٹر ٹوری نوں ایہ معلوم سی۔ ڈاکٹر جان آر رائس ایہ جانندے سن۔ لیکن افسوس کہ بہتیرے قدامت پسند مبلغین ایہنوں نئیں جانندے۔ لہٰذا جدوں اُو تثلیث دی گل کردے نے، تے اُو اُوہدا کوئی ذکر نئیں کردے، کیوں جے اُوہناں دے لئی ایہ صرف اُلجھی ہوئی ’’اِلہٰیات‘‘ اے۔

ایہ عجیب گل اے کہ ایہناں وِچوں بہتیرے مبلغین نوں اِلہٰیات دی اِک ای شاخ دی تفصیلی تفہیم اے –eschatology (آخری چیزاں یا گلاں دا مطالعہ)۔ لیکن اُو اکثر الہٰیات دے کسی دوجے پہلو دی تبلیغ وِچ دلچسپی نئیں رکھدے۔ ایہدے نال ساڈی بہتیرے انجیلی بشارت دی تبلیغ نوں بہوتا نقصان ہوندا اے۔

اُو اکثر کہندے نے، ’’تثلیث اِک معمہ اے۔ اَسی ایہنوں نئیں سمجھ سکدے، تے فیر ایس شے دی تبلیغ کیوں کریے جیہڑی اَسی نئیں سمجھ سکدے؟‘‘ فیر وی ایہو مبلغین ای اکثر ’’ریپچر‘‘ تے گل کردے نے تے بائبل خاص طور تے سانوں دسدی اے کہ ریپچر ’’اِک معمہ‘‘ اے! بائبل کہندی اے:

’’ویکھو میں تہانوں اِک راز دی گل دسنا آں، اَسی سارے موت دی نیندر نئیں سوواں گے لیکن اَسی سارے بدل ضرور جاواں گے‘‘ (I کرنتھیوں 15: 51)۔

ریپچر وِچ بہوتا کُجھ اے جیہڑا واقعی اِک معمہ اے، ساڈی انسانی سمجھ توں باہر اے۔ ایہدے باوجود ایہ مبلغین اکثر ایس ’’اسرار‘‘ تے گل کردے نے، جدوں کہ اُو اِک ہُور راز – مقدس تثلیث تے تبلیغ کرن توں گریز کردے نے۔ کوئی تعجب دی گل نئیں کہ بہتیرے بپتسمہ دین آلے تے انجیلی بشارت کرن آلے ریپچر دے بارے وِچ سب کُجھ جانندے نے – لیکن مسیح وِچ ایمان لیہیان آلی حقیقی تبدیلی دے بارے وِچ بہوتا گھٹ!

میہنوں یقین اے کہ تُسی مقدس تثلیث دی بارے وِچ گھٹ توں گھٹ عملی علم دے بغیر مسیح وِچ ایمان لیہیان دی تبدیلی دے بارے وِچ بہوتا نئیں جان سکدے۔

’’کیوں جے آسمان وِچ گواہی دین آلے تین نے، باپ، کلام [بیٹا] تے روح القدس تے ایہ تینوں اِک ای نے‘‘ (I یوحنا 5: 7)۔

ماہرِ الہٰیات بی بی وارفیلڈ نے صحیح طریقے نال سکھایا کہ سانوں بائبل دی نجات دی تبلیغ تے سمجھن دے لئی تثلیث دے بنیادی خیال نوں سمجھنا چائیدا اے۔ فرمایا:

نجات دے منصوبے دے عناصر دی جڑاں … خدائی [تثلیث] دی فطرت وِچ پیوست نے، جیہدے وِچ جوہر دی مکمل وحدت دے نال افراد دا اِک سہ رُخی امتیاز موجود اے۔ تے تثلیث دا نزول نجات دے ایس منصوبے نوں عملی جامہ پہنان دے لئی [ضروری] سی، جیہدے وِچ باپ نے پُتر نوں گناہ دا کفارہ بنن دے لئی پیہجھیا، تے پُتر، جدوں اُو اُوس جلال وَل لوٹ آیا جیہڑا اُوہدے توں پہلاں باپ دے کول سی دُںیا بنن توں پہلاں، تے روح نوں پیہجھیا تاکہ اُوہدے فدیہ نوں لوکاں دے لاگو کرے (بی بی وارفیلڈB. B. Warfield ، علمِ الہٰیات تے مطالعے Studies in Theology، بینر آف ٹروتھ، 1988، صفحہ 113)۔

کی واضح ہو سکدا اے – یا بہوتا اہم ہو سکدا اے؟ خدا باپ گناہ توں نفرت کردا اے۔ بائبل کہندی اے:

خداوند بدکار [یا شریر] توں ہر روز ناراض رہندا اے‘‘ (زبور 7: 11)۔

اِک راستباز خدا تہاڈے گناہ نوں نظر انداز نئیں کر سکدا، یا تہاڈے گناہ نوں معاف نئیں کر سکدا۔ اُوہنوں تہاڈے گناہ دی سزا دیہنی ای سی۔ فیر وی، اپنی محبت وِچ، خدا نے تثلیث دی دوجی ہستی نوں پیہجھیا تاکہ اُو سولی تے تہاڈے گناہواں دی ادائیگی دے لئی مر کے گناہ دا کفارا ادا کرے۔ ایہ یوحنا 3: 16 آیت وِچ بہوتا واضح اے،

’’کیوں جے خدا نے دُنیا نال ایہو جئی محبت رکھی کہ اُوہنے اپنا اِکلوتا پُتر بخش دِتا، تاکہ جیہڑا کوئی اُوہدے تے ایمان لیہیائے ہلاک نہ ہووے بلکہ ہمیشہ دی حیاتی پائے‘‘ (یوحنا 3: 16)۔

خدا باپ نے خدا بیٹے نوں تہاڈے گناہ دی قیمت چکان دے لئی پیہجھیا، لہٰذا، تہانوں جہنم وِچ جان دی لوڑ نئیں اے – جے تُسی صرف گناہ توں باز آ جاؤ گے تے یسوع، خدا بیٹے تے ایمان لیہاؤ گے۔

لیکن تُسی یسوع دے کول کیویں آندے اُو تے اُوہدے تے ایمان کینج لیہاندے اُو؟ ایہ تثلیث وِچ تیجی ہستی – روح القدس دا کام اے۔ نجات دے منصوبے دا خاکہ واقعی بہوتا سہوکھا اے جے تہاڈے کول تثلیث دا عملی علم اے:

1. خدا باپ تہاڈے نال گناہ کرن تے ناراض اے، تے اُو تہانوں گناہ دی سزا دے گا۔

2. خُدا بیٹا سولی تے اُوس سزا نوں ادا کرن دے لئی مر گیا جیہڑی خدا باپ گناہ دے لئی منگدا اے۔

3. خدا روح القدس تہانوں بیدار کرن وِچ اِیہناں گلاں وَل تہاڈی اَکھاں کھولدا اے۔ فیر خدا پاک روح تہانوں یسوع وَل کھیچدا اے۔ روح القدس دراصل تہانوں مسیح وَل گناہ توں راستبازی دے لئی لیہیاندا اے۔

’’لیکن خدا [باپ] ساڈے تے اپنی محبت دا اِظہار کردا اے، کہ جدوں اَسی ہُنے گنہگار ای سن، مسیح ساڈے لئی مریا۔ ایس توں کِدرے بہوتا، ہُن اُوہدے لہو دے وسیلے توں راستباز ٹھہرائے جان نال، اَسی اُوس [یسوع] دے ذریعے قہر [باپ دے غضب] توں بط جاواں گے‘‘ (رومیوں 5: 8-9)۔

وارفیلڈ کہندے نے:

فضل دا راز صرف گناہ توں نفرت کرن آلے خدا دے جذبے وِچ اے کہ اُو ایہو جئے مجرماں تے رحم کرے۔ تے خدا دی اعلیٰ وحی [سانوں وکھاندی اے] کہ نجات وِچ اُوہدے طریقہ کار دا طریقہ، جیہدے ذریعے اُو بے دیناں نوں راستباز ٹھہراندے ہوئے صرف قائم رہ سکدا اے … لامحدود منصف خود گنہگار دا متبادل بن رہیا اے … خدا اپنی ای ہستی وِچ گناہ دی سزا پارہیا اے (بی۔ بی۔ وارفیلڈ B. B. Warfield، گذشتہ گل دے تسلسل وِچ ibid.، صفحہ 112)۔

تثلیث دے بارے چہ ماڑی جئی جانکاری دے بغیر، تُسی ایس بیان نوں کدی وی نئی سمجھ سکدے سی، تے ایس وجہ توں تُسی یوحنا 3: 16 آیت نوں کدی نئیں سمجھ سکدے سن:

’’کیوں جے خدا نے دُنیا نال ایہو جئی محبت رکھی کہ اُوہنے اپنا اِکلوتا پُتر بخش دِتا، تاکہ جیہڑا کوئی اُوہدے تے ایمان لیہیائے ہلاک نہ ہووے بلکہ ہمیشہ دی حیاتی پائے‘‘ (یوحنا 3: 16)۔

خدا روح القدس ایہ ویکھن دے لئی تہاڈی اَکھاں کھولے کہ تُسی خدا باپ وَلوں انصاف تے سزا پاؤ گے، جے تُسی خدا بیٹے تے ایمان لیہیا کے راستباز نئیں بنندے اُو۔ ایہ تین خدا نئیں نے۔ اُو مقدس تثلیث وِچ، اِک ای جوہر دے، تین افراد نے۔ تے ایہو ای سب کُجھ واقعی وِچ کرسمس دا پیغام اے:

’’کیوں جے آسمان وِچ گواہی دین آلے تین نے، باپ، کلام [بیٹا] تے روح القدس تے ایہ تینوں اِک ای نے‘‘ (I یوحنا 5: 7)۔

براہِ کرم میرے نال کِھلو جاؤ تے اپنے گانیاں دے ورق توں ’’توجہ نال سنو! قاصد فرشتے گاندے نے‘‘ دے لئی پلٹو! آؤ اَسی مل کے ایہنوں اپنے کرسمس دے ترانے دے طور تے گائیے!

توجہ نال سنو! قاصد فرشتے گاندے نے، ’’نوزائیدہ بادشاہ نوں جلالا ہووے؛
زمین تے امن، تے انکسار آلا رحم، خدا تے گنہگار وِچ صلح ہوئی سی!‘‘
خوشی نال بھرپور، تُسی اے ساریاں قوماں اُٹھو، آسمان دی فتح وِچ شامل ہو جاؤ؛
فرشتانہ میزبان دے اِعلان دے نال، ’’نوزائیدہ بادشاہ نوں جلال ہووے!‘‘

مسیح، جیس دی عالم بالا تے تمجید ہوندی اے؛ مسیح، اُو دائم و قائم خداوند!
وقت چہ اُوہنوں آندا ہویا ویکھو، کنواری دے رحم دی اُو تجسیم اے:
انسانی جسم دے پردے چہ اُو قادرِ مطلق ویکھدا اے؛ اُوس متجسم خدائی دی ستائش ہووے،
لوکاں وِچ رہن دے لئی انسان بن کے خوش ہویا، یسوع، ساڈا عمانوایل۔
توجہ نال سنو، قاصد فرشتے گاندے نے، ’’نئے پیدا ہوئے بادشاہ نوں جلال ہووے۔‘‘

عالم بالا دے پیدا ہوئے امن دی شہزادے دی تمجی کرو! راستبازی دے بیٹے دی تمجید کرو!
اُو ساریاں دے لئی نور تے حیاتی لیہیاندا اے، اُوہدے پرراں وِچ شفایابی دے نال اُٹھ کِھلوو۔
تسکین بخش اپنا جلال اُو نچھاور کردا اے، اُو پیدا ہویا کہ مذید ہُور انسان نہ مرن۔
زمین دے بیٹیاں نوں زندہ کرن دے لئی اُو پیدا ہویا، اُوہناں نوں دوجا جنم دین دے لئی پیدا ہویا۔
توجہ نال سنو! قاصد فرشتے گاندے نے، ’’نوزائیدہ بادشاہ نوں جلال ہووے!‘‘

عالم بالا کے پیدا ہوئے امن کی شہزادے کی تمجید کرو! راستبازی کے بیٹے کی تمجید کرو!
وہ سب کے لیے نور اور زندگی لاتا ہے، اُس کے پروں میں شفایابی کے ساتھ اُٹھ کھڑے ہو۔
تسکین بخش اپنا جلال وہ نچھاور کرتا ہے، وہ پیدا ہوا کہ مذید اور انسان نہ مریں۔
زمین کے بیٹوں کو زندہ کرنے کے لیے وہ پیدا ہوا، اُنہیں دوسرا جنم دینے کے لیے پیدا ہوا۔
توجہ سے سُنو! قاصد فرشتے گاتے ہیں، ’’نوزائیدہ بادشاہ کو جلال ہو!‘‘
(’’توجہ نال سنو! قاصد فرشتے گاندے نے Hark, the Herald Angels Sing‘‘ شاعر چارلس ویزلی Charles Wesley، 1707۔1788)۔

(اختتام واعظ)
تُسی انٹر نیٹ تے ہر ہفتے ڈاکٹر ہائیمرز دے واعظ
تے پڑھ سکدے اُو۔www.sermonsfortheworld.com
‏‘‘پنجابی وِچ واعظ’’ تے کِلک کرو۔

واعظاں دی اے دستاویز اشاعت دا حق نئیں رکھدی۔ تُسی اینہاں نوں ڈاکٹر ہائیمرز دی اِجازت دے بغیر وی استعمال
کر سکدے ہو۔ لیکن، ڈاکٹر ہائیمرز دے ساڈے گرجا گھر توں ویڈیو تے دوجے سارے واعظ تے ویڈیو دے پیغامات
اشاعت دا حق رکھدے نے تے صرف اِجازت دے نال ای استعمال کیتے جا سکدے نے۔