ایس ویب سائٹ دا مقصد ساری دُنیا وِچّ، تے خصوصی طور تے تیجی دُنیا وِچّ جِتھے علم الہٰیات دی سیمنریاں یا بائبل سکول جے ہین تے تھوڑے بُہتے ہی ہین تے اُوتھے مشنریاں لئی تے پادری صاحبان لئی مفت وِچّ واعظاں دے مسوّدیاں دیاں ویڈیوز فراہم کرنا اے۔

واعظاں دے اے مسوّدے تے ویڈیوز ہُن تقریباً 1,500,000 کمپیوٹراں تے 221 توں زیادہ ممالک دے وِچّ ہر مہینے www.sermonsfortheworld.com تے ویکھے جاندے نے۔ سینکڑوں دوجّے لوکی یوٹیوب تے ویڈیوز ویکھدے نے، لیکن اُو چھیتی یوٹیوب چھڈ دیندے نے تے ساڈی ویب سائٹ تے آ جاندے نے کیوں جے ہر واعظ اُنہاں نوں یوٹیوب نوں چھڈ کے ساڈی ویب سائٹ ول آن دی راہ ویکھاندا اے۔ یوٹیوب لوکاں نوں ساڈی ویب سائٹ تے لے کے آندی اے۔ ہر مہینے تقریباً 120,000 کمپیوٹراں تے لوکاں نوں 46 زباناں دے وِچّ واعظاں دے مسوّدے پیش کیتے جاندے نے۔ واعظاں دے مسوّدے اشاعت دا حق نئیں رکھدے تاں مبلغین اِناں نوں ساڈی اجازت توں بغیر اِستعمال کر سکن۔ مہربانی نال ایتھے اے جانن واسطے کِلک کرو کہ تُسی کیویں ساری دُنیا دے وِچّ خوشخبری دے اِس عظیم کم نوں پھیلان دے لئی ساڈی مدد ماہانہ چندہ دیَن دے نال کر سکدے اُو۔

جدّوں وی تُسّی ڈاکٹر ہائیمرز نوں خط لکھو تے اُنہاں نوں ہمیشہ دسّو کہ تُسی کہڑے مُلک وِچّ رہندے اُو، ورنہ اُو تہاڈے خط دا جواب نئیں دے سکن گے۔ ڈاکٹر ہائیمرز دا ای۔ میل ایڈریس rlhymersjr@sbcglobal.net ہے۔

اَج گواچے ہوئے لوکاں نوں انجیل دی منادی کرن دے دو طریقے نے۔ پہلا طریقہ عموماً ’’آسان یقین دہانی‘‘ کہلاندا اے، دوجا طریقہ ’’خدائی نجات‘‘ کہلاندا اے۔ ایہاں دوویں طریقیاں وِچ واضح طور تے کُج نہ کُج گڑبڑ اے کیوں جے ایہناں دوواں وِچوں کسی نوں وی خدا وَلوں 1859 دے حیاتِ نو دے بعد انگریزی بولی جان آلی دُنیا وِچ کسی نے وی بوہتے وڈے پیمانے دی بیداری وِچ استعمال نئیں کیتا۔

ایس دے علاوہ، کامیاب مبلغین نے کہیا کہ اَج زیادہ تر گرجا گھراں دے اراکین سرے توں کدی تبدیل ہوئے ای نئیں ہوندے نے۔ ساڈی کتاب مردی ہوئی قوم نوں منادی کرنا Preaching to a Dying Nation وِچ، میرے رفیق ڈاکٹر سی۔ ایل۔ کیگنC. L. Cagan تے میں، ایہو جئے بُہتیرے رہنماواں دا حوالہ دِتا جنہاں نے نشاندہی کیتی کہ زیادہ تر مبشرانِ انجیل تے بنیاد پرست گواچے ہوئے نے، جِنہاں وِچ سنڈے سکول دے اُستاد، مناد، پادریاں دیاں ووہٹیاں تے حتّیٰ کہ خود پادری وی راہ توں بھٹکے ہوئے نے۔ ڈاکٹر اے۔ ڈبلیو۔ ٹوزر Dr. A. W. Tozer نے کہیا، ’’انجیلی بشارت دے گرجا گھراں دے مابین غالباً کوئی دس وِچوں اِک نئے جنم دے بارے وِچ تجرباتی طور تے کُج جانندے نے۔ ڈاکٹر ڈبلیو۔ اے۔ کرسویلDr. W. A. Criswell جیہڑے ٹیکساس د شہر ڈلاس دے بوہتے وڈے پہلے بپتسمہ دین آلے گرجا گھر دے مشہور مغربی بپٹسٹ پادری سن اُوہناں نے کہیا، ’’اُو آسمان وِچ اپنے گرجا گھر دے 25 % اراکین نوں مل کے حیران ہون گے۔‘‘ ماضی وِچ 1940 دی دہائی وِچ نوجوان بلی گراھم نے اِعلان کیتا کہ ساڈے گرجا گھر دے 85 % اراکین نے ’’کدی نئے سرے توں جنم لہیا ای نئیں‘‘ سی۔ ڈاکٹر مونرو ’’درویش‘‘ پارکرMonroe “Monk” Parker نے بنیاد پرست گرجا گھر دے بارے وِچ دسدے ہوئے کہیا، جے اَسی گرجا گھر دے اَدھے اراکین نوں وی نجات دِلا پان تے اَسی اِک عظیم حیات نو ویکھ پاواں گے۔ دراصل، میں سوچنا واں جے امریکہ وِچ اَدھے مبلغین نوں ای مسیح وِچ تبدیل کر لہیے تے اِسی اِک عظیم تر حیاتِ نو ویکھ پاواں گے‘‘ (مونرو ’’درویش‘‘ پارکرMonroe “Monk” Parker، سایاں تے اُجالیاں وِچوں Through Sunshine and Shadows، خُداوند دی تلوار پبلیشرز Sword of the Lord Publishers، 1987، صفحات 61، 72)۔

ایہہ سارے اعداد و شمار ساڈی کتاب مردی ہوئی قوم نوں منادی کرنا Preaching to a Dying Nation وِچ اُوہناں دے ذرائع توں تنقیدی حاشیاں وِچ درج نے (صفحات42، 43)۔ ایہہ اعداد و شمار جیہڑے ڈاکٹر اے۔ ڈبلیو۔ ٹوزر، ڈاکٹر ڈبلیو۔ اے۔ کرسویل، نوجوان بلی گراھم تے ڈاکٹر ’’درویش‘‘ پارکر نے پیش کیتے بِلاشُبہ محض اندازے نے۔ مگر اُو ظاہر کردے نے کہ ایہہ رہنمائی کرن آلی ہستیاں یقین کردی نے کہ جیس طرح توں اَسی انجیلی بشارت کردے نے اُوس دے نال ہولناک طور تے کُج نہ کُج غلط سی۔ تے جیویں میں کہیا، انجیل نوں پیش کرن دے اُو دو طریقے ’’آسان یقین دہانی‘‘ تے ’’خدائی نجات‘‘ نے۔ ایہناں دوواں وِچوں کوئی اِک وی انتہائی زیادہ تبدیلیاں پیدا کرن دے لئی خدا دے ذریعے توں استعمال نئیں کتیا گیا۔

پہلا طریقہ عموماً ’’آسان یقین دہانی‘‘ کہلاندا اے۔ ایہہ مبشران انجیل تے بنیاد پرستاں دے ذریعے توں اَج اکثریت وِچ استعمال کیتا جاندا اے۔ ایس دا انحصار اِک بھٹکے ہوئے بندے نوں جنہوں اَسی ’’گنہگار دی دعا‘‘ کہنے آں اُو پڑھوان تے ہوندا اے، یسوع کولوں ’’اُوہناں دے دِلاں وِچ آن‘‘ دے لئی پُچھنا ہوندا اے۔ فیر بھٹکے ہوئے لوکاں نوں ’’نجات پائے ہوئے‘‘ منیا جاندا اے، حالانکہ اُو کسی وی قسم دی کوئی تبدیلی ظاہر نئیں کردے تے گہرے گناہ وِچ حیاتی لنگہانا جاری رکھدے نے تے لگاتار گرجا گھر جان توں انکار کردے نے۔ انگریزی بولن آلی دُنیا وِچ واقعی چہ ایہو جئی حالت وِچ لوکاں دی تعداد لکھاں وِچ اے۔

انجیلی بشارت دا دوجا طریقہ ’’خدائی نجات‘‘ کہلاندا اے۔ ایہہ طریقہ ’’آسان یقین دہانی‘‘ دے خلاف اِک ردعمل دے طور تے اِختیار کیتا گیا۔ مگر ’’خدائی نجات‘‘ ’’آسان یقین دہانی‘‘ نوں دُرست کرن وِچ ناکام رئی اے۔ بے شک جیہڑے ایہہ نظریہ رکھدے نے اُوہناں دوجیاں دے مقابلے وِچ اکثر بوہتی بصیرت رکھدے نے۔ اُوہناں دا طریقہ کدی وی معیاری حیاتِ نو وِچ استعمال نئیں ہویا، نا ای ایہہ ساڈے گرجا گھر وِچ حقیقی تبدیل شُدہ لوکاں دا اضافہ کرن وِچ کسی وڈے طریقے نال استعمال ہویا۔ ’’خدائی‘‘ مبلغین ’’آسان یقین دہانی‘‘ دے گناہ تے غیرقانونیت نوں دُرست کرن دی کوشش شدت دے نال تے بار بار عقیدے تے زور دین نال کردے نے تے جِنہوں اُو ’’توبہ‘‘ کہندے نے، اُوہدے تے زور دین نال کردے نے۔ ایس دا نتیجہ عموماً اِک بھٹکے ہوئے بندے دا ’’سینڈی مینئین اِزم Sandemanianism‘‘ دی اِک قسم وِچ قائم ہونے تے ہوندا اے، تے اعمال دی راستبازی دی اِک قسم نوں قائم کرن وِچ ہوندا اے۔ ’’سینڈی مینئین اِزم Sandemanianism‘‘ یسوع مسیح بخود دے بجائے بائبل دی آیات تے عقیدے وِچ یقین کرن دی نشاندہی کردا اے۔ ایہہ بجائے یسوع مسیح بخود دے بائےبائبل دی آیتاں تے عقیدیاں تے پروہسا کرن وِچ ہوندا اے۔ ایہناں مبلغاں وِچوں اِک نے کہیا، ’’ساڈا پروہسا یا یقین جو کُج خدا نے کیتا اُوہدے تے ہونا چائیدا اے۔‘‘ حالانکہ اُو ایہنوں جانندے نہ ہووے، ایہہ ’’سینڈی مینئین اِزم Sandemanianism‘‘ دی تعریف اے۔ ایہہ گنہگار نوں دسدی اے کہ اُو یسوع مسیح بخود تے پروہسا کرن دے بجائے جیہڑا بائبل کہندی اے اُوہدے تے پروہسا کرن توں بچایا جائے گا۔ ڈاکٹر مارٹن لائیڈ جونز Dr. Martyn Lloyd-Jones دی کتاب پیوریٹنز: اُوہناں دی شروعات تے جانشین The Puritans: Their Origins and Successors، بینر آف ٹرٹھ Banner of Truth، ایڈیشن 2002، صفحات 170۔190 وِچ ’’سینڈی مینئین اِزم Sandemanianism‘‘ تے باب وِچ پڑھو۔ ’’سینڈی مینئین اِزم Sandemanianism‘‘ پر میرے واعظ کو پڑھنے کے لیے یہاں پر کِلک کریں۔

مسیح دے زمانے وِچ فریسی کسی وی قسم دی ’’آسان یقین دہانی‘‘ تے اِنحصار نئیں کردے سن۔ اُو بیرونی طور تے صاف سُتھری حیاتی لنگہاندے سن۔ اُو صحائف دا مطالعہ لگاتار کردے سن تے اُوہناں تے یقین کردے سی۔ اُوہناں دی حیاتیاں وِچ گھاٹا کیس گل دا سی؟ صرف اِک گل سی – خود یسوع مسیح دی! یسوع نے اُوہناں نوں کہیا،

’’تُسی کلام پاک دا بڑا گہرا مطالعہ کردے اُو کیوں جے تُسی سمجھدے اُو کہ اُوس [پاک کلام] وچ تہانوں ہمیشہ دی حیاتی ملے گی۔ ایہی پاک کلام میرے حق وچ گواہی دیندا اے۔ فیر وی تُسی حیاتی پان لئی میرے کول آن توں اِنکار کردے اُو‘‘ (یوحنا 5:39،40).

سی۔ ایچ۔ سپرجیئن C. H. Spurgeon نے کہیا، ’’اُو ایمان جیہڑا جان نوں نجات دلاندا اے اِک بندے تے یقین کرن، یسوع تے انحصار کرن نال ہوندا اے‘‘ (’’ایمان دی ضمانت The Warrant of Faith،‘‘ میٹروپولیٹن عبادت گاہ دی واعظ گاہ The Metropolitan Tabernacle Pulpit، جلد نہم، پِلگِرم اشاعت خانے Pilgrim Publications، 1979، صفحہ 530)۔

ایس ای آلے واعظ وچ سپرجئین نے کہیا، [بائبل وچ] ایہناں حقائق دا محض علم، تاہم، سانوں نئیں بچائے گا، جدوں تیکر کہ اسی اپنی جاناں نوں نجات دہندہ دے ہتھاں وچ حقیقی تے سچے طور تے نئیں سونپدے‘‘ (ibid.)۔

گواچیا ہویا پُتر جیویں کہ اسی تلاوت وچ ویکھیا، جانندا سی کہ ’’پیو‘‘ کول لوڑ توں وی ودھ کھان نوں اے‘‘ (لوقا15:17)۔ لیکن اُوہناں حقائق دا محض علم اُوہنوں فاقے کرن توں نئیں روک سکیا۔ اُوہناں نوں براہ راست ’’پیو‘‘ کول ’’روٹی‘‘ پان لئی جانا پیندا۔ بائبل وچ یقین، ایتھوں تیکر کہ سچے یقین نے، کدی وی کسی نوں نئیں بچایا۔ لوکی نجات پائے بغیر بائبل وچ یقین کر سکدے نے تے عظیم عقیدیاں وچ یقین کر سکدے نے جیویں کہ ویسٹ مِنسٹر یعنی مذہبی تعلیم بغیر پائے ہوئے۔ پولوس رسول نے ’’پاک صحائف‘‘ دے بارے وچ دسیا، جیہڑا تہانوں ایمان دے وسیلے نال جیہڑا مسیح یسوع وچ اے نجات لئی دانشمند ہون دے قابل بناندے نے (2 تیموتاؤس 3:15)۔ بائبل وچ یقین تے اُوہدے تے مشتمل عقائد نئیں بچان گے۔ بائبل سانوں یسوع مسیح ول اشارہ کردی اے۔ اسی ’’ایمان دے وسیلے نال جیہڑا مسیح یسوع وچ اے‘‘ بچائے جاندے نے! اسی ’’گنہگار دی دعا‘‘ منگن نال نئیں بچائے جانے آں۔ اسی بائبل جیہڑی یسوع دے بارے وچ کہندی اے اُوہدے وسیلے نال نئیں بچائے جانے آں۔ اسی مسیح جیہڑا خداوند اے اُوہدی فرمانبرداری دے وسیلے نال نئیں بچائے جانے آں۔ اسی صرف اُوس ’’ایمان دے وسیلے نال جیہڑا مسیح یسوع وچ اے‘‘ بچائے جانے آں (2تیموتاؤس3:15)۔ بائبل ایہنوں واضح کردی اے جدوں اُو کہندی اے، ’’تہانوں ایمان دے وسیلہ نال فضل ای توں نجات ملی اے‘‘ (افسیوں2:8)۔ تے اُوس ایمان دے مرکز وچ کلیاں یسوع ای نوں ہونا چائیدا اے۔ جیویں کہ پولوس رسول لکھدا اے، ’’خُدواند یسوع مسیح تے ایمان لہیا تے، تُو تے تیرا سارا خاندان نجات پائے گا‘‘ (اعمال16:31)۔ میرے رفیق ڈاکٹر سی۔ ایل۔ کیگن Dr. C. L. Cagan نے کہیا، حقیقت وچ، اسی مسیح چہ ’براہ راست‘ پرہوسے دے وسیلے نال نجات پانے آں، جیہڑا اُوہناں گلاں توں کِتھے ودھ کے اے – ’اُو ساریاں شیواں وچ سب توں پہلاں اے، تے اُوسی وچ ساریاں شیواں قائم نے،‘ کُلسیوں 1:17‘‘ (مردی ہوئی قوم نوں منادی کرنا Preaching to a Dying Nation، صفحہ 220)۔ ایس اِک بنیادی سچ نوں سمجھنا تمام ’’آسان یقین دھانی‘‘ تے ’’خُدائی نجات‘‘ دی اقسام دا علاج کر دیوے گا۔

میں ایتھے جو پیش کر رہیا واں، اُوہنوں اسی ’’تیجی راہ – بحرانی تبدیلی‘‘ کہندے آں۔ پہلی راہ ’’گنہگار دی دعا‘‘ مانگن نال نجات اے۔ دوجی راہ یسوع نوں خداوند بنان دی کوشش کرنا – جیہڑا اِک مکمل طور تے تباہ حال گنہگار کدی وی نئیں کر سکدا! مگر ’’تیجی راہ – بحرانی تبدیلی‘‘ سچی تبدیلی دی پاک کلام دی راہ اے۔ میں ’’بحرانی تبدیلی‘‘ دی اصطلاح نوں بنایا اے – مگر ایہہ صرف ’’پرانی تعلیم‘‘ دے نظریات دا اِک ناں اے؛ ایہہ صرف معیاری پروٹسٹنٹ تے بپٹسٹ تبدیلی دا اِک نیا ناں اے۔ ’’بُحرانی تبدیلی‘‘ اُو اے جیہدا تجربہ لوتھر Luther نے کیتا۔ ’’بحرانی تبدیلی‘‘ اُو اے جیہدا تجربہ جان بنعین John Bunyan، جارج وائٹ فلیڈ George Whitefield، جان ویزلی John Wesley تے سی۔ ایچ۔ سپرجیئن C. H. Spurgeon نے کیتا – تے ہر اُوس دوجی ہستی نے کیتا جیہڑی ’’گنہگار دی دعا‘‘ تے ’’خُدائی نجات‘‘ دے مشہور ہون توں پہلاں سچے طور تے تبدیل ہوئی سی – تے سب نے سوائے ساڈے بپٹسٹ تے پروٹسٹنٹ آباؤاجداد دے پرانے ’’بُحرانی تبدیلی‘‘ دے تصور نوں تباہ کرن دے کُج نہ کیتا۔ ایہہ کرن لئی، میں ’’اخلاقی زوال‘‘ نوں بیان کراں گا، تے فیر میں ’’بیداری‘‘ نوں پیش کراں گا۔

I۔ پہلی گل، ایہہ اے انسان دا ’’اخلاقی زوال‘‘ جیویں کہ ’’بحرانی تبدیلی‘‘ دی تیجی راہ وچ آشکارہ کیتا گیا اے۔

میں کھوئے ہوئے پُتر دے واقعے نوں پرانے طرز دی ’’بحرانی تبدیلی‘‘ توں کی مُراد اے نوں بیان کرن لئی چُنیا جیویں ایہہ رونما ہوئی سی جدوں تیکر کہ ایہہ ’’گنہگار دی دعا‘‘ تے خُدائی نجات‘‘ توں تبدیل ہونا شروع نئیں ہوئی سی۔

کھویا ہویا پُتر اِک گنہگار سی۔ اُوہنے اپنی جائداد منگی تے گھر چھڈ کے ’’اِک دور دراز دے مُلک ٹُر گیا تے اوتھے اپنی ساری دولت عیش و عشرت وچ اُڈا دِتی‘‘ (لوقا15:13)۔ ایہہ اے جیہڑا اسی سارے اِک یا دوجی طرح نال کردے آں۔ اسی مسیح توں اپنا منہ موڑ لینے آں تے گناہ دی حالت وچ اُوس یسوع دے بغیر حیاتی لنگھانے آں۔ اسی مسیح نوں مسترد کرنے آں، بالکل جیویں کھوئے ہوئے پُتر نے اپنے پیو نوں مسترد کیتا سی۔ دراصل، اسی اپنی غیر تبدیل شُدہ حالت وچ، نجات دہندہ دی تحقیر کردے آں تے اُوہنوں مسترد کردے آں، بالکل جیویں کھوئے ہوئے پُتر نے اپنے اعمال نال ظاہر کیتا سی کہ کیس قدر اُوہنے اپنے پیو دی تحقیر کیتی تے اُوہنوں مسترد کیتا سی،

’’لوکاں نے اُوہنوں حقیر جانیا تے ردّ کیتا، اُو اِک غمگین اِنسان سی جیہڑا رنج نال آشنا سی۔ تے اُوس بندے وانگوں سی جیہنوں ویکھ کے لوکی مُنہ موڑ لیندے نے اُو حقیر سمجھیا گیا تے اسی اُوہدی کُج قدر نہ جانی‘‘ (اشعیا 53:3).

اپنے دِلاں وچ اسی خُدا تے اُوہدے پُتر یسوع دے دشمن سی۔ اسی خُدا دی شریعت دے تابع نئیں سی، جیویں کھویا ہویا پُتر اپنے پیو دی شریعت دے تابع نئیں سی،

’’کیوں جے جسمانی نیت [اِک بھٹکے ہوئے بندے دی] خدا دی مخالفت کردی اے۔ اُو نہ تے خدا دی شریعت دے تابع اے نہ ہو سکدی اے‘‘ (رومیوں 8:7).

ساڈے دِل نجات دہندہ دے خلاف ناقابل اصلاح بغاوت تے سی۔ دراصل اسی مکمل طور تے اخلاقی زوال وچ گنہگار آں، ایتھوں تیکر کہ ساڈے وچ راستبازی دی اِک چنگاری تک نئیں اے۔ پولوس رسول نے کہیا کہ اسی ’’گناہواں تے قصوراں وچ مُردہ‘‘ سی، تے اسی شیطان ’’ایس دُنیا دے خُدا‘‘ دے قابو دے تحت سی (افسیوں2:1)۔

جے تُسی غیر نجات یافتہ اُو تے ایہہ تہاڈی کوئی خوبصورت تصویر نئیں اے۔ رسول نے کہیا، ’’اُو سب دے سب گناہ دے قابو وچ نے، جیویں کہ لکھیا اے، کوئی راستباز نئیں، اِک وی نئیں‘‘ (رومیوں3:9، 10)۔ اشعیا نبی نے شکل دے لحاظ نال تہاڈی روحانی حالت بیان کیتی جدوں اُوہنے کہیا،

’’… تہاڈا پورا سر زخمی اے، تے تہاڈا سارا دل مریض ہو چُکیا اے۔ پیراں دے تلویاں توں سر دی چوٹی تیکر کوئی حصّہ وی سالم نئیں اے۔ صرف زخم تے چوٹاں تے سڑے ہوئے گھاؤ نے … ‘‘ (اشعیا 1:5،6).

ایہہ کھوئے ہوئے پُتر دی حالت سی، بائبل کہندی اے، ’’اُودوں اُو اُوس ملک دے اِک باشندے دے کول کم لبن پہنچیا۔ اُوہنے اُوہنوں اپنے کھیتاں وچ سُور چران دے کم تے لگا دِتا۔ اوتھے اُو اُوہناں پھلیاں توں جنہاں نوں سُور کھاندے سی [اپنا پیٹ بھرنا چاہندا سی] لیکن کوئی اُوہنوں پھلیاں وی کھان نوں نئیں دیندا سی (لوقا15:15، 16)۔ تے ایہہ تہاڈی وی حالت اے۔ ’’اُوس مُلک دا باشندہ‘‘ اُو ابلیس اے جیہڑا تہاڈے ذہن نوں قابو کردا اے، ’’جیہدی روح نافرمان لوکاں وچ تاثیر کردی اے‘‘ (افسیوں 2:2). تُسی ایس ہولناک حالت وچ شیطان دے اِک غلام دی حیثیت نال قید وچ جکڑے ہوئے اُو، شیطان لئی اِک غلام وگری حیاتی بسر کر رئے اُو، ’’گناہواں وچ مُردہ‘‘ (افسیوں2:5)۔ ایہنوں مکمل ’’اخلاقی زوال‘‘ کہندے نے۔ ایہہ کھوئے ہوئے پُتر دی حالت سی۔ خود اُوہدے اپنے پیو نے کہیا کہ اُو ’’مرگیا‘‘ سی، تے کہ اُو ’’بھٹک‘‘ گیا سی۔ اُوہنے کہیا، ’’میرا پُتر جیہڑا مر چُکیا اے، تے ہُن فیر زندہ ہو گیا اے؛ اُو کھو گیا سی، تے ہُن ملیا اے... ‘‘ (لوقا15:24)۔

مسیح دے خلاف اپنی بغاوت وچ، تُسی سوچدے اُو کہ تُسی آزاد اُو۔ مگر حقیقت وچ تُسی اِک غلام اُو، گناہ وچ جکڑے ہوئے، خُدا دیاں گلاں لئی مرے ہوئے، شیطان دے قابو وچ تے اسیری وچ جکڑے ہوئے۔ تُسی شیطان دے ایس قدر زیادہ قابو وچ ہوندے اُو کہ تُسی اصل چہ سوچدے اُو کہ گناہ وچ تہاڈی غلامی آزادی اے! تُسی اِک مایوس کیس [مقدمہ] اُو، مکمل طور تے اخلاقی زوال وچ ڈِگے ہوئے، بالکل جیویں کھویا ہویا پُتر سی، جیہڑا ختم ہو کے گناہ دی غلامی دی مایوسانہ حیاتی لنگھان تے مجبور ہو گیا۔ تے تُسی کسی نال وی جیہڑا تہاڈے نال تہاڈی کھوئی ہوئی حالت نوں بیان کردا اے بحث کرو گے۔

II۔ دوجی گل، ایتھے اِک گنہگار دی اُوہدی بدنصیبی نال ’’بیداری‘‘ دی وضاحت پیش کیتی گئی اے، جیویں کہ ’’بحرانی تبدیلی‘‘ دی تیجی راہ وچ آشکارہ کیتا گیا اے۔

’’تے اُودوں اُو ہوش وچ آیا تے کہن لگیا: میرے پیو دے مزدوراں نوں لوڑ توں وی زیادہ کھانا ملدا اے لیکن میں ایتھے قحط دی وجہ نال پُکھ نال مر رہیا واں‘‘ (لوقا 15:17).

’’اُودوں اُو ہوش وچ آیا۔‘‘ یعنی کہ، جدوں اُو اپنے حواس وچ آیا، جدوں اُو گناہ دی گہری نیند توں، صدمے توں، گناہ دی بے حسی توں بیدار ہویا۔ ’’جدوں اُو ہوش وچ آیا‘‘؛ جدوں اُو موت دی نیند توں بیدار ہویا سی – اُودوں اُوہنے سوچیا، ’’میں مر رہیا واں۔‘‘ ایہہ اُوس بدنصیبی نوں، اُوس عذاب نوں، گناہ وچ حیاتی لنگھان دے اُوس دُکھ نوں محسوس کرن لئی کھوئے ہوئے گنہگار دی بیداری اے۔ ایہہ بیداری صرف پاک روح دے وسیلے نال ای پیدا ہو سکدی اے۔ ایس تلاوت تے تبصرہ کردے ہوئے سپرجیئنSpurgeon نے کہیا،

پاگل انسان نئیں جانندا کہ اُو پاگل اے، مگر جیویں ای اُو ہوش وچ آندا اے تے اُو درد نال بھرپوری وچ [ویکھدا اے] سمجھدا اے اُوس حالت نوں جیہدے توں اُو بچ رہیا ہوندا اے۔ فیر سچی وجہ تے پُختہ فیصلے دے نال کھویا ہویا پُتر واپس ہوش وچ آندا اے (سی۔ ایچ۔ سپرجیئن C. H. Spurgeon، MTP، پلگرم اشاعت خانے Pilgrim Publications، فیر اشاعت 1977، جلد 17، صفحہ 385)۔

ایہہ بیداری اُوس آدمی وانگوں ہوندی اے جیہنوں محسور کر دِتا گیا ہوندا اے، تے فیر دوبارہ بیدار ہون تے مجبور کیتا جاندا اے۔ یونانی قصہ کہانیاں وچ، جادوگر، لوکاں نوں سؤراں وچ تبدیل کر دیندے سن۔ مگر یولائی سیس Ulysses نے جادوگراں نوں مجبور کر دِتا سی کہ اُوہدے ساتھیاں نوں واپس انسانی شکل وچ بدل ڈالو۔ ایویں خُدا دے روح نے کھوئے ہوئے پُتر نوں بیدار کیتا سی۔ صرف اُودوں ای اُوہنے احساس کیتا سی کہ اُو کیس قدر بے بس تے ناخوشگوار حالت وچ سی۔ پولوس رسول ’’بیداری‘‘ دے بارے وچ دسدا اے جدوں اُوہنے کہیا،

’’اے سون آلے جاگ، تے مُردیاں وچوں جی اُٹھ، تے مسیح دا نُور تیرے تے چکمے گا‘‘ (افسیوں 5:14).

لیکن کھوئے ہوئے گنہگار دی ’’بیداری‘‘ پُرسکون نئیں ہوندی اے۔ تے ایہہ اے جدوں حقیقی تبدیلی دے تیجی راہ وچ بحران وجود وچ آندا اے۔ ہُن تیکر جیس سب توں زیادہ عام طریقے نال لوکاں نوں بیدار کیتا جاندا اے اُو منادی دے ذریعے نال اے، جیویں کہ پیوریٹن رچرڈ بیکسٹر Richard Baxter (1615۔1691) نے اکثر نشاندہی کیتی۔ بہتیرے مبلغین جدوں انجیل دی منادی کردے نے تے رومیوں 10:13 دا حوالہ دیندے نے۔ مگر شاذونادر ای اُوہناں وچوں کوئی بالکل اگلی آیت دے بارے وچ سوچدا اے، جیہڑی کہندی اے، ’’اُو کیویں اِک مبلغ دے بغیر سُنن گے؟‘‘

ایس ای لئی سانوں گرجا گھراں وچ انجیلی بشارت دی منادی کرنی چائیدی اے۔ ’’اُو کیویں اِک مبلغ دے بغیر سُنن گے؟‘‘ تے مبلغین نوں بھٹکے ہویاں لئی کیویں انجیلی بشارت دی تبلیغ کرنی اے ایہہ سِکھن دی لوڑ اے۔ اج بوہتے کم مبلغین جانندے نے کہ کیویں اِک انجیلی بشارت دے واعظ نوں تیار کرنا تے ادا کیتا جانا چائیدا اے – بلاشبہ انتہائی کم! میں کئی وریاں توں کسی اِک نوں وی انجیلی بشارت تے دُرست طریقے نال اِک واعظ وی دیندے ہوئے نئیں سُنیا اے! ایہہ ماضی دی اِک گل بن چُکی اے۔ ایہہ سب توں وڈی وجہ اے کہ زیادہ تر لوکی جیہڑے ساڈے گرجا گھراں وچ آندے نے غیر نجات یافتہ ای رہ جاندے نے! ’’اُو کیویں اِک مبلغ دے بغیر سُنن گے؟‘‘

انجیلی بشارت دی منادی وچ اِک گنہگار تے ظاہر ہونا چائیدا اے کہ جدوں تیکر اُو یسوع دے کول نئیں تباہی اُوہدا مقدر اے۔ ایہنوں اُوہدے تے ظاہر کرنا چائیدا اے کہ گناہ دی انتہائی جڑ خود اُوہدے اپنے وجود دے اندر اے۔ ’’گناہواں‘‘ توں نئیں، بلکہ خود گناہ، اُوہنوں خُدا توں علیحدہ کردا اے۔ گناہ دی خصوصیت بغاوت تے خود غرضی نال پہچانی جاندی اے۔ گنہگار نوں ایس حقیقت دا سامنا کرن لئی تیار کرنا چائیدا اے کہ کھوئے ہوئے پُتر وانگوں، اُو مزاحمت نہ کر سکن دی حد تیکر خُدا دے خلاف باغی اے – تے مزاحمت نہ کر سکن دی حد تیکر اُو خُدا دے خلاف خودغرض اے۔ بھٹکے ہوئے گنہگار نوں واعظ گاہ توں ایہہ منادی سُنائی دِتی جانی چائیدی اے جدوں تیکر اُو جان نہ لیوے کہ اُوہدے اپنے دِل وچ اِک انقلابی تبدیلی پیدا ہو جانی چائیدی اے۔ ایہدے تے اُوس ویلے تیکر زور دِتا جانا چائیدا اے جدوں تیکر کہ اُو گنہگار واقعی وچ اپنے دِل نوں بدلن دی کوشش نئیں کردا۔ اُوہدے دِل نوں بدلن وچ اُوہدی کوششاں نوں ہمیشہ ناکامی ہووے گی۔ تے ایہہ ناکامی ہوندی اے جیہڑی بعد وچ گنہگار نوں اُوہدے کھوئے پن دے بارے وچ ہولناک سچائی لئی بیدار کردی اے۔ تے ایہنوں بار بار دسنا چائیدا اے کہ اُو بھٹکیا ہویا اے۔ اُوہنوں دسنا چائیدا اے کہ اُوہنوں مسیح نوں لبھن دی کوشش کرنی چائیدی اے۔ اُوہنوں ’’تنگ بُوہے توں داخل ہون دی کوشش …‘‘ لئی دسنا چائیدا اے (لوقا13:24)۔ جدوں گنہگار کوشش کردا اے تے ناکام ہوندا، کوشش کردا اے تے ناکام ہوندا، تے کوشش کردا اے تے فیر ناکام ہوندا اے تے اُو آخرکار بے بسی دے نال بھٹکیا ہویا محسوس کرے گا۔ بالکل ایس ای طریقے نال اُوہنوں محسوس کرنا چائیدا اے، ورنہ اُو یسوع وچ کدی وی سکون نئیں پائے گا۔

ایس نوں ’’شریعت دی منادی‘‘ کہندے نے – جیہنوں سارے پرانے معیاری مبلغاں نے کیتا – جدوں تیکر کہ گنہگاراں نے خود نوں تبدیل کرن دی ساری اُمیداں نوں چھڈ نہ دِتا! ایہہ اُوس آیت دا مطلب بندا اے جیہڑی کہندی اے، ایہنوں ’’شریعت دی منادی‘‘ کہندے نے – جِنہوں سارے پرانے مبلغان نے کیتا – جدوں تیکر کہ گنہگاراں نے خود نوں تبدیل کرن دی ساریاں اُمیداں نوں چھڈ نئیں دِتا! ایہہ اُوس آیت دا مطلب بندا اے جیہڑی کہندی اے، ’’شریعت ای توں گناہ دی پہچان ہوندی اے‘‘ (رومیوں3:20)۔ بار بار اِک پاکباز انسان بنن دی کوششاں وِچ ناکام ہون نال، بار بار خدا دے نال امن تلاش کرن وِچ ناکام ہون نال – تے خصوصی طور تے، بار بار یسوع دے کول آن وِچ ناکام ہون نال – اُو گنہگار سوچنا شروع کردا اے، ’’میں واقعی چہ گواچیا ہویا آں!‘‘ ایہہ اے اُو بیداری جیہڑی اُوہدے وِچ ہونی چائیدی اے!

’’تے جدوں اُو ہوش وِچ آیا، اُوہنے کہیا… میں ایتھے قحط دی وجہ توں فاقیاں نال مر رہیا آں۔ میں اُٹھ کے اپنے پیو دے کول جاواں گا…‘‘ (لوقا 15:17۔18).

ایس موقع تے، جدوں گنہگار ’’اینہوں درست کرن‘‘ یا ’’ایہنوں درست طریقے نال کرن‘‘ دی ساری اُمید چھڈ چکیا ہوندا اے – فیر شاید اُوہنوں ’’ہوش وِچ آنا‘‘ چائیدا اے – بیدار ہونا چائیدا اے تے احساس کرنا چائیدا اے کہ اُوہنوں یسوع وِچ سکون ملنا چائیدا اے کیوں جے اُو خود نجات دلان دے لئی کُج وی نئیں کر سکدا اے!

’’تے جدوں اُو ہوش وِچ آیا۔‘‘ بھٹکے ہوئے پُتر نوں اِک اندرونی افراتفری وِچوں لنگہنا پیہیا، زمین تے جہنم جیویں کہ بنیعنBunyan ، ایس توں پہلاں کہ اُوہدا ذہن سچی توبہ دے لئی بدلدا، اپنے ’’ہوش وِچ آن‘‘ تو پہلاں لنگہیا سی۔ آخر کار، یونانی لفظ نے ’’توبہrepent‘‘ دا جیہڑا ترجمہ کیتا اُوہدا مطلب ’’ذہن دی تبدیلی‘‘ ہوندا اے۔ ایہہ ’’تیجی راہ‘‘ اے۔ ایہہ ’’بحرانی تبدیلی‘‘ اے۔ میں کُج وی نئیں آں ماسوائے اِک منافق تے اِک باغی گنہگار دے!‘‘ ’’میرے لئی کوئی وی اُمید نئیں اے۔‘‘ ’’میں اِک بحران وِچ آں! مینوں بدلنا چائیدا اے – مگر میں نئیں کرسکدا! میں بدل نئیں سکدا! میں کوشش کر چکیا واں! میں جِنہی سخت کوشش کرنا واں ایہہ اُونہا ای شدید ناممکن ہو جاندا اے! میں ’توبہ‘ نئیں کر سکنا واں! میں بدل نئیں سکدا! میں بدل نئیں سکدا! میں اپنے دِل نوں بدل نئیں سکنا واں! میں بھٹک چکیا واں! میں بھٹک چکیا واں! میں بھٹک چکیا واں! کی ایہو ای واقعی چہ لوتھر Luther، بنیعن Bunyan، جان ویزلی John Wesley، وائٹ فیلڈ Whitefield، سپرجیئن Spurgeon تے ڈاکٹر جان سُنگ Dr. John Sung – تے دوجے سچے نجات پان آلیاں دے نال نئیں ہویا سی؟ گہرائی دے نال ایس موضوع نوں جانچن دے لئی تہانوں تھامس ہوکر Thomas Hooker (1586۔1647) دی کلاسک کتاب، مسیح دے لئی جان دی تیاری The Soul’s Preparation for Christ پڑھنی چائیدی اے۔ اِک ماڑی جیہئی جدید جانچ دے لئی آئیعن ایچ۔ مرے Iain H. Murray دی کتاب ویکھو پرانی انجیلی بشارت: نئی بیداری دے لئی پرانے سچ The Old Evangelicalism: Old Truths for a New Awakening (دی بینر آف ٹرُتھ ٹرسٹ The Banner of Truth Trust، 2005)۔

ایہہ جاننا انتہائی ضروری اے کہ ساریاں تبدیلیاں بالکل اِک جیہی نئیں ہوندیاں نے۔ کُج لوکی سزایابی دے تحت دوجیاں دے مقابلے وِچ تھوڑے دورانیے دے لئی ہون گے۔ کُج نوں شاید صرف سزایابی دی چھوٹی سی چُبھن محسوس ہووے گی، جدوں کہ دوجے کم و بیش بوہتے عرصے دے لئی سزایابی دے حالت وِچ رہن گے۔ خود میری اپنی ووہٹی تبدیل ہو گئی سی جدوں اُوہنے بالکل پہلی وری انجیل سُنی سی۔ اینج ای میرے معاون ڈاکٹر کرھیٹن ایل چیعن Dr. Kreighton L. Chan دے نال ہویا سی۔ خدا قادر مطلق اے تے گنہگاراں دی تبدیلی وِچ اپنے طریقے نال کم کردا اے۔ بُہتیرے لوکی روندے نے جدوں اُو تبدیل ہو جاندے نے، دراصل بہوتے لوکی اینج کردے نے۔ مگر خود میری اپنی سگی ماں دی حیاتی بالکل بدل دین آلی تبدیلی اِک وی اتھرو وگائے بغیر ہوئی سی۔ تاہم، ہر حقیقی تبدیل وِچ، دو نکات ضروری نے – گناہ دا اِک احساس ہونا، تے یسوع مسیح بخود وِچ ایمان دے وسیلے توں ایس توں چھٹکارہ! اُو دوویں گلاں ہر حقیقی تبدیلی وِچ ہوندیاں نے۔ اُو دوویں گلاں میری ووہٹی دے تے ڈاکٹر چیعن دی تبدیلی وِچ ایہنی ای حقیقی سن جنہی اُو لوتھر Luther، بنیعن Bunyan، جان ویزلی John Wesley،جارج وائٹ فیلڈ George Whitefield تے سپرجیئن Spurgeon دی تبدیلی وِچ سن – بے شک تھوڑے عرصے دے لئی ای سہی۔ ایس دے باوجود اُوہناں ساریاں نوں اُوہناں دے نجات دہندہ تے پروہسا کرن توں پہلاں ضمیر وِچ چاقو گھونپیا گیا سی۔ اُو لوکی جیہڑے اپنے گناہ دے لئی بہانہ کردے نے یا ایس نوں سنجیدگی نال نئیں لیندے اُو حقیقی تبدیلی دا تجربہ نئیں کردے۔

انتہائی شاندار۔ میں خوش آں کہ آخر کار تُسی گناہ دی سزایابی نوں محسوس کیتا۔ ہُن شاید تہانوں یسوع وِچ سکون میسر آ جائے۔ شاید ہُن تُسی اُوس یسوع دی محبت نوں محسوس کرو، جیس محبت نے اُوس یسوع نے تہانوں بچان دے لئی صلیب وَل کھِچیا – کیوں جے تُسی خود نوں نئیں بچا سکدے سی! فیر تُسی یسوع وَل، اپنے متبادل دے طور تے صلیب تے مرن دے لئی، تے تہانوں سارے گناہ توں پاک صاف کرن دے لئی اپنا لہو وگان تے، ممنونیت دے اِظہار دا احساس کرو گے! فیر تُسی اپنی باقی ساری حیاتی دے لئی یسوع دے شکرگزار رہوو گے – کیوں جے تُسی اُوہدے فضل، اُوہدی محبت تے اِک حقیقی ’’بحرانی تبدیلی‘‘ وِچ اُوہدے نجات دا تجربہ کر لہیا اے – یسوع ای واحد اُو ہستی اے جیہڑی دِل نوں بدلدی اے تے جان نوں خدا دے قہر توں نجات دلاندی اے! میں اُمید کرنا واں کہ تُسی ویکھ پاؤ کیویں ایہہ ’’آسان یقین دہانی‘‘ تے ’’خدائی نجات‘‘ توں مختلف اے۔ تے میں دعا کرنا واں کہ جدوں تُسی یسوع تے پروہسا کرو، تے اُوہدے قیمتی لہو دے وسیلے توں پاک صاف ہوو، تے ایہہ ای تہاڈا تجربہ ہووے! فیر میں دعا کرنا واں کہ تُسی چارلس ویزلی Charles Wesley دے نال گان دے قابل ہو جاؤ گے،

یسوع، میری روح دے محبوب، مینوں اپنے سینے نال لپٹن دے،
   جدوں تیکر نیڑے ترین پانیاں وِچ لہراں نے، جدوں تیکر طوفان زوراں تے اے:
مینوں چُھپا لے، اے میرے نجات دہندہ، چُھپا لے، جدوں تیکر کہ حیاتی دا طوفان لنگ نہ جاوے
حفاظت دے نال محفوظ ٹھکانے دی رہنمائی کر؛ آخیر کار میری روح نوں قبول کر لے!

تیرے کول فضل دی بہتات اے، میرے سارے گناہ نوں ڈھانپن دے لئی؛
   شفایابی دے چشمیاں نوں بھرن دے؛ مینوں اندر تیکر خالص تے پاک کر ڈال۔
تیرے ای کول حیاتی دا چشمہ اے، مینوں تیرے کولوں آزادانہ لے لین دے؛
   میرے دِل نوں خود توں لبریز کر دے؛ ساری ابدیت وِچ جنم دے لئی۔
(’’یسوع، میری روح دے عاشق Jesus, Lover of My Soul‘‘ شاعر چارلس ویزلی Charles Wesley، 1707۔1788)۔

جے تُسی یسوع دے وسیلے توں نجات پائے جان دے بارے وِچ ساڈے نال گل بات کرنا چاہو تے مہربانی نال اپنی تھاں ہُنے چھڈو تے اجتماع گاہ دے پِچھلے پاسے ٹُرے آؤ۔ ڈاکٹر کیگن Dr. Cagan تہانوں اِک ہُور کمرے وِچ لے جان گے جِیتھے اَسی دعا تے گل بات کر سکاں گے۔ آمین۔

تفسیراتی منادی دے لئی اِک احتیاط

A CAUTION FOR EXPOSITORY PREACHING

آئیعن ایچ۔ مرے وَلّوں
by Iain H. Murray
(بینر آف ٹرُتھ ٹرسٹ دے رکھوالے)
(Trustee of the Banner of Truth Trust)

اَج حلقیاں دی اِک تعداد وِچ ’’تفسیراتی منادی‘‘ اِک فیشن اے، تے ایس طریقے نال تبلیغ کرن دے لئی مبلغین تے زور دِتا جا رہیا اے۔ جے ایس دا مطلب ایہہ ہوندا اے کہ مبلغ دا اِک کم خود نوں کلام پاک دی تلاوت تیکر محدود رکھنا اے، تے دوجیاں دے لئی ایس نوں سمجھنا سُہکھا کرنا اے، تے فیر ایس تے مذید ہُور بحث کرن دے لئی کُج نئیں بچیا؛ کون ایس توں اِتفاق نئیں کر سکدا ماسوائے اُوہناں دے جیہڑے ایہہ نئیں جانندے کہ بائبل خدا دا کلام اے۔

مگر ’’تفسیراتی منادی‘‘ اکثر کُج بوہتے ای مطلب دے لئی ہوندی اے۔ ایہہ جملہ اُوس منادی نوں بیان کرن دے لئی مقبول طور تے استعمال ہوندا اے جیہڑا اِک مذہبی جماعت نوں اِک حوالے یا کلام پاک دی اِک کتاب دے ذریعے توں ہفتہ بہ ہفتہ سلسلہ وار طریقے نال لے کے چلدا اے۔ ایس طریقۂ کار دا موازنہ انفرادی تلاوتاں تے منادی دے طریقے توں کیتا جاندا اے جِنہاں دا براہ راست تعلق شاید اِک اِتوار دے بعد اگلے اِتوار نوں اِک دوجے دے نال نئیں ہوندا۔ اَخیر وِچ ذکر کیتے گئے ’’تفاسیری‘‘ طریقے دی حوصلہ شکنی کیتی اے۔

کیوں ’’تفاسیری منادی‘‘ دا ایہہ نظریہ نسبتاً مقبول ہو گیا اے؟ ایس دی کئی وجوہات نے۔ پہلی، ایہہ یقین کیتا جاندا اے کہ ایس دی مشق کرن نال منادی کرن دا معیار ودھ جائے گا۔ پاک کلام دی اِک تلاوت دے بارے وِچ تسلسل دے نال گل کرن توں، ایہہ کہیا جاندا اے کہ مبلغ نوں کسی قسم دے ہوائی گھوڑیاں نوں اُڑان توں باز رکھیا جاندا اے، تے مذہبی جماعتاں دی بہتر طور تے کہیا جائے تے اِک حد مقرر ہو جاندی اے، جیہڑی سارے کلام پاک دے بارے وِچ اِک بوہتی ذہین گرفت رکھتی اے۔ مبلغ نوں وی تلاوتاں دے لئی اِک مسلسل تلاش توں نجات مل جاندی اے – اُو تے دوجے لوکی جانندے نے کہ اُوہناں دے سامنے کی اے۔ ایہہ وجوہات شاید نوجوان مبلغاں دے لئی ایس حقیقت دی وجہ توں مستند نے کہ ساڈے مرکزی مجلِساں تے کانفرنساں وِچ جانے مانے واعظ کرن آلے عام طور تے چند اِک واعظاں وِچ اِک حوالے دے نال کم چلاندے نے، تے جدوں ایہہ گلاں اپنی راہ بناندے ہوئے لُک جاندیاں نے تے بہترین منادی کرن دے طریقے دے لئی اِک مثال بن جاندی اے۔ کسی ہُور قسم دے شائع شُدہ واعظ بوہتے گھٹ تے مشکلاں نال مِلدے نے، کیوں جے پبلیشرز یقینی طور تے ’’تفاسیری‘‘ واعظاں دی حمایت اُوہناں دی شہرت دی بنیاداں تے کردے نے۔1

تاہم، ساڈے نظریے وِچ، ہُن ویلہ آ چکیا اے کہ منادی کرن دے ایس نظریے دے نقصانات تے کم از کم غور کر لہیا جائے

1۔ ایہہ اندازہ لگایا جاندا اے کہ سارے مبلغین ایہناں خطوط تے پُتر تاثر واعظاں نوں تشکیل دین دے قابل ہوندے نے۔ مگر لوکاں دے کول مختلف نعمتاں ہوندیاں نے۔ سپرجیئنSpurgeon ‘‘تفاسیری منادی‘‘ دے ناواقف نئیں سن (اپنی جوانی وِچ واعظاں نوں سُن کے اُو کدی کدی خواہش کردے سن کہ عبرانیوں نے اپنے مراسلیاں نوں اپنے تیکر ای محدود رکھیا ہوندا!)، تے اُوہناں نے فیصلہ کیتا کہ اٰیہہ اُوہناں دیاں نعمتاں دے نال نئیں جچّدے سن۔ اُو سوچن دی اِک وجہ ایہہ اے کہ اِک ’’تفسیراتی‘‘ مبلغ ہونا کوئی ایس قدر عام نعمت نئیں اے جیویں کہ کُج لوکی سوچدے ہوئے وکھائی دیندے نے۔ ایتھوں تیکر کہ ڈاکٹر لائیڈ جونز Dr. Lloyd-Jones رفتہ رفتہ ’’تفاسیری‘‘ سلسلے نوں متعارف کرواں توں پہلاں اپنی مذہبی خدمات وِچ 20 وریاں توں سن۔

2۔ ایہہ دلیل کہ ’’تفسیراتی‘‘ طریقہ زیادہ تر بائبل نوں پڑھن دا سب توں بہترین ذریعہ اے انتہائی شدت دے نال ایس خیال دے نال جُڑیا ہویا اے کہ منادی کرن دا سب توں پہلا مقصد ای بائبل دے پیغام نوں جیس حد تیکر ممکن ہو سکے پھیلایا جائے۔ مگر ایس خیال نوں چیلنج کرن دی لُوڑ اے۔ منادی نوں ہدایات دی اِک ایجنسی ہون دے مقابلے وِچ کُج بوہتا بہتر ہون دے لُوڑ پیندی اے۔ ایس نوں آدمیاں تے عورتاں نوں للکارن، بیدار کرن تے اُبھارن دے لُوڑ ہوندی اے تاکہ اُو خود شاندار مسیحی تے کلام پاک دے روزانہ دے طالب علم بن جان۔ جے منادی کرن آلا محرک پیش کرن دے بجائے بنیادی طور تے اپنے کم نوں ہدایتاں دین دی اصلاح وِچ تصور کردا اے تے اُو واعظ، زیادہ تر ہتھاں وِچ بوہتی آسانی دے نال اِک ہفتہ وار ’’کلاس‘‘ بن جاندے نے – جیہڑا خود اپنے آپ وِچ اِک خاتمہ ہوندا اے۔ مگر سچی منادی نوں اِک مسلسل جاری رہن آلے عمل نوں بیدار کرن دی لوڑ ہوندی اے۔

3۔ خصوصی طور تے سکاٹ لینڈ وِچ – گرجا گھراں وِچ – معنی خیز طور تے – اِک وری ’’لیکچر‘‘ تے ’’واعظ‘‘ دے وِچکار اِمتیاز کیتا گیا سی۔ ایس لفظ ’’لیکچر‘‘ نوں کسی شدید تنقیدی طریقے وِچ استعمال نئیں کیتا گیا سی، ایس دا سادہ جیہا مطلب اُو سی جیہڑا ہُن عام طور تے ’’تفسیراتی منادی‘‘ نال ہوندا اے، ناں لے کے کہیا جائے تے اِک حوالے یا کتاب تے تواتر نال گل بات۔ اِیڈنبرگ دے شہر براھٹن پلیس Broughton Place, Edinburgh دے جان براؤن John Brown دے تبصرے ایس طریقے نال وجود وِچ آئے سن۔ اینج ای رومیاں تے لائیڈ جونز Lloyd-Jones دی تحریرراں وجود وِچ آئیان سن – اُوہناں نے تفسیراں نوں ’’لیکچر‘‘ کہیا سی؛ اُوہناں دے نظریے وِچ، اِک واعظ تے لیکچر دے وِچکار فرق ایہہ ہوندا اے کہ اِک واعظ مکمل طور تے ختم ہو جاندا اے، جیہڑا کہ اِک واضح پیغام ہوندا اے – خودا اپنے آپ وِچ مکمل – جدوں کہ کلام پاک تے لیکچر کسی وڈی گل دا حصہ ہوندا اے تے جاری رہندا اے۔ اپنے رومیوں دے مندرجات دے برعکس، لائیڈ جونز نے اپنے افسیوں دے مندرجات نوں واعظاں دے طور تے سمجھیا سی، تے کوئی وی ایس طریقۂ کار دا ایہناں دو سلسلیاں (پہلا آلہ جمعہ دی شام، دوجا آلا اِتوار دی سویرے) وِچ موازنہ کردے ہوئے تیزی نال فرق ویکھ سکدا اے۔ ایہناں دا مقصد مختلف سی، ایہہ اُوہناں دے رومیوں دے مندرجات دی قدر گھٹ کرنا نئیں اے۔

4۔ دِن دے خاتمے تے، بہترین منادی اُو ہوندی اے جیہڑی سُنن آلے دی سب توں بوہتی مدد کردی اے، تے ایس سلسلے وِچ ’’تفسیراتی‘‘ طریقۂ کار دے ریکارڈ دا سُراغ ایہنا متاثر کُن نئیں اے۔ لمبے دورانیے وِچ ایہہ کدی وی ایس قدر شہرت یافتہ ثابت نئیں ہویا اے تے ایس دی وجہ ایہہ اے کہ میرے خیال وِچ، ایہہ واضح اے: اِک واعظ نوں اِک یادگار پیغام ہون دے لئی بنیاد دے طور تے اِک تلاوت دی لُوڑ ہوندی اے۔ تلاوت شاید یاد رکھی جاندی اے جدوں کہ باقی ساری کُج سُنن آلیاں دے دماغاں وِچوں نکل چکیا ہوندا اے۔ کدی کدی، ایہہ سوچ ہوندا اے، تلاوت اِک آیت دے بجائے اِک پیراگراف وی ہو سکدی اے – مثال دے طور تے، انجیل دی اِک تمثیل یا اِک کہانی – لیکن جے، جیویں کہ اکثر ’’تفسیراتی منادی‘‘ دے نال رونما ہوندا اے، آیات دے اِک سلسلے نوں مسلسل ’’تلاوت‘‘ بنا دِتا جاندا اے، فیر اُوس واعظ وِچ خیالات دا اِک مکمل سلسلہ چھا جاندا اے، تے واضح طور تے باقی سارے اِسباق (جیویں کہ تُسی سپرجیئن دے واعظاں وِچ ویکھ سکدے اُو) گواچ جاندے نے۔ مبلغ صرف اِک تبصرہ تبصرہ نگار بن کے رہ جاندا اے۔ کدی کدی تے اُو وی حوالے وِچوں اِک تلاوت جیہڑی اُو لینا چاہندا اے پیش کرن توں رُک جاندا اے۔ مگر لوکی عام طور تے ایہو جئی مدد، تے شاید ایس توں بہتر، کلام پاک دے اُوسی حصے تے تعلیم دین آلی اِک کتاب نوں لین نال حاصل کر لیندے نے۔ مگر شاید ایہہ کہیا جا سکدا اے، ’’کی ایہہ لائیڈ جونز دا افسیوں نئیں اے جیہڑا دوویں تفسیراتی تے تلاوتی منادی اے؟ اُو اِک ویلے چہ صرف چند اِک رہنمائی کرن آلے خیالات نوں لاگو کردا اے،تے ایس دے باوجود مسلسل جاری رہندا اے – کیوں دوجے اینج ای نئیں کر سکدے؟‘‘ جواب ایہہ اے کہ لائیڈ جونز نے افسیوں وِچ اپنی تلاوتی تے تفسیراتی خصوصیت نوں اِکٹھے پیش کیتا، مگر ایہہ ای اصل وِچ اُوس قسم دی منادی اے جیہڑی زیادہ تر مبلغین دی نعمت وِچ شامل نئیں اے۔ بوہے زیادہ نوسِھکیوں نے قریباً تباہ کر دین آلے نتائج دے نال کلام پاک دی اہم کتاباں وِچوں آیت بہ آیت منادی کرن دی کوشش کیتی اے۔ ایہہ گل قابلِ بحث اے کہ ایہہ وجوہات وِچوں اِک اے کہ کیوں ’’اِصلاحی‘‘ منادی تے اِک توں بوہتی تھاواں تے ’’سمجھ توں بالاتر‘‘ یا بالکل ای ’’پھیکی‘‘ ہون دی تنقید کی جا چکی اے۔ جیہڑے کم حوصلہ مند ہوندے نے، جیہڑے ’’تفسیراتی‘‘ طرز نوں اپناندے نے، اپنی تلاوت دے لئی واحد آیات نوں استعمال کرن دے کوشش نئیں کردے، تے ایہو ای اُو خطرہ اے جیہڑا انتہائی آسانی نال منادی نوں چلدے پھردے تبصرے وِچ بدل ڈالدا اے۔

5۔ انجیلی بشارت ’’تفسیراتی‘‘ طرز تے نمایاں طور تے موزوں نئیں ہوندی اے؛ دراصل، جیتھے ’’تفسیراتی‘‘ نوں مکمل طور تے استعمال کیتا جاندا اے، اُوتھے سچی انجیلی بشارت دی منادی دِل تے ضمیر دے لئیل عموماً غائب ہو جاندی اے۔ شاید ایہہ کہا جا سکدا اے کہ جے ایہہ سچ اے تے ایہہ انسان دا قصور اے نا کہ حوالے دا، کیوں جے کی سارے صحیفے جیہڑے خدا دے الہٰام توں نے مفید نئیں نے؟ یقیناً، ایس تے اعتراض کیتا گیا، سارے صحائف بھٹکیاں ہویاں تیکر پہنچن تے بیدار کرن دے لئی خدا دی روح نال استعمال کیتے گئے؟ ایہہ شاید ہووے، مگر پاک کلام توں ایہہ واضح اے کہ کُج مخصوص سچائیاں نے جِنہاں نوں زیادہ تر لوکاں نے غیر مسیحیاں نال گل کرن دے لئی اِختیار کیتا (ساڈے خداوند دی مثال ایس دی گواہ اے) تے کہ ایہو ای سچائیاں نے، تے اُو تلاوتاں جیہڑیاں ایہناں دی بہتر طور تے بنیادی خصوصیات نوں پیش کرن دے لئی نے، جِنہاں دی زیادہ تر مؤثر انجیلی بشارت دی مذہبی جماعتاں وِچ خاص تے لگاتار پہچان ہوندی اے۔ ماضی وِچ گنہگاراں نوں تبدیلی وِچ استعمال کرن آلے زیادہ تر لوکی جانندے نے کہ ایہہ تلاوتاں کی نے – وائٹ فیلڈ Whitefield، میکشائن McCheyne، سپرجیئن Spurgeon، لائیڈ جونزLloyd-Jones تے ایہنوں اپنان آلے دوجے بوہتی لوکی جانندے سن۔ اَج اُوہناں نوں بُھلائے جان دا کُج خطرہ موجود اے۔ تُسی کدوں اَخیرلی وری ’’بندہ جے ساری دُنیا حاصل کر لے مگر اپنی جان گنوا بیٹھے تے اُوہنوں کی فائدہ ہووے گا؟‘‘ تے واعظ سُنیا سی۔

ایہہ اِک بحث نئیں اے کہ اِک حوالے دے ذریعے توں لگاتار منادی کرن دا مکمل خیال ای غلط اے، محض ایس لئی کہ ایہنوں مذہبی جماعت وِچ واعظ گاہ دی خصوصی تھاں تے ہون دے اِجازت نئیں دِتی جانی چائیدی اے۔ ہر مبلغ نوں تلاش لین دیو کہ اُو کی کرن وِچ سب توں قابل اے، تے ایس نوں ہمیشہ دے لئی یاد کر لو کہ سچائی نوں پیش کرن دا پاویں کوئی وی طریقہ ہووے، ایہہ ایمان دے نال تے پاک روح توں لبریز مبلغین ای نے جِنہاں دی ایس لمحے اُوہدی سب توں بوہتی لوُڑ اے۔ دپرست تعلیمات توں کدرے بوہتی دی لوڑ اے: سانوں ایہو جئے پیغامات دی لوڑ اے جیہڑے مذہبی جماعتاں نوں ہلا کے رکھ دین تے ایتھوں تیکر کہ سماج نوں وی مائل کر لین۔

ہر اِک نوں سوچ لینا چائیدا اے کہ درج بالا مشاہدات اپنی نوعت وِچ منفرد نے، میں گذشتہ صدی دے عظیم ترین مبلغین وِچ اِک آر۔ بی۔ کیوئپر R. B. Kuiper دی رائے دے نال اِختتام کرنا آں۔ اُوہناں دے سوانح نگار نے نشاندہی کیتی کہ اُوہناں نے ’’تفسیراتی‘‘ اصطلاح نوں پاک کلام دی کتاباں یا حوالیاں تے سلسلہ وار قسم وِچ پیش کیتے گئے صرف واعظاں تے لاگو کرن دی اِجازت دین نوں مسترد کر دِتا۔ ناں دی قابلیت دی حیثیت توں ایس لفظ نوں پاک کلام دی ساری تفسیراں دے لئی لاگو ہونا چائیدا اے۔ اُوہناں نے جاری رہندے ہوئے کہیا:

ایہہ جاری رہندے ہوئے کہندے نے کہ تفسیراتی منادی نوں بطور بے شمار جائز طریقیاں وِچوں اِک دے طور تے تجویز کرنا اِک بوہتی وڈی غلطی اے۔ نا ای بوہتے قدامت پسنداں دے روئیاں دے بعد، تفسیراتی طریقے نوں سب توں بہترین دی حیثیت نال عزت بخشنا تسلی بخش اے۔ ساری منادی نوں تفسیراتی ہونا چائیدا اے… اُو عام طور تے قائم کی جان آلی رائے نوں وی مسترد کر رئے سن کہ صرف پاک کلام (شاید اِک باب) دے اِک توسیع حصے تے جیوندے جاگدے تبصرے نوں ای تفسیراتی منادی کہلایا جانا چائیدا اے۔ کیوئپرKuiper دے مطابق جیوندی جاگدی قسم دی منادی دی کُج قابلِ مذمت برائیاں ہوندیاں نے۔ تنقیدی تاویلاں سرسری محسوس ہوندیاں نے، چونکہ انتہائی بوہتے مواد نوں سمیٹنا ہوندا اے۔ تے ایس قسم دے واعظاں وِچ یگانگت دی کمی اکثر ہوندی اے، ایس طرح نال سُنن آلے نوں کوئی واضح اندازہ ای نئیں ہوندا کہ واعظ کیس بارے وِچ سی۔‘‘2

مبلغ پاویں کوئی سا وی طریقۂ کار اپنائے، کیوئپر Kuiper دے درج ذیل الفاظ سب توں تعلق رکھدے نے:

’’اِک سادہ… ایس دے باوجود اِک قوت بخش تقریر نوں دوویں احترام تے ردعمل تے عبوریت حاصل ہوندی اے۔ گرم جوشی متاثر کردی اے۔ منطق قائل کرن آلی ہوندی اے، غیر منطقی پریشان کُن ہوندی اے۔ مبلغین دی حیثیت توں ساڈے کول اِک دِل ہونا چائید اے۔ آؤ اپنے سُنن آلیاں نوں بیوقوف بنانا چھڈ دئیے۔ آؤ اپنی منادی نوں ایس قدر دلچسپانہ طرز نال جذب ہو جان آلی بناؤ کہ ایتھوں تیکر کہ بچے وی تصویرراں بنان دے بجائے سانوں سُنن تے ترجیح دین تے ایویں اپنے کاغذ تے پنسل مہیا کرن آلے ماں پیو نوں شرم دلا سکن۔ مگر ایس دے نال نال سانوں اپنے ذہن نوں تیار کرنا چائیدا اے کہ ایس قسم دی منادی دی غیرمشروط طور تے اولین شرط سب توں بوہتی لگن دے نال تیاری کرنا اے۔‘‘3

تنقیدی حاشیے
FOOTNOTES

1۔ ضروری نئیں میں ایس تے افسوس کر رہیا واں۔ کُج چنگی وجوہات نے کہ کیوں طباعت دے صفحے تے ’’تفسیراتی‘‘ اپیل کردی اے، مگر ایہہ نتیجہ اخذ کرنا خطرناک اے کہ جیہڑا پڑھن آلیاں دے لئی بہترین اے اُو سُنن آلیاں دے لئی وی بہترین ہوندا اے۔ مطالعہ کرنا تے سُننا دو مختلف گلاں نے۔

2۔ ایڈورڈ ھیریمہ، آر۔ بی۔ Edward Heerema, R. B.، زمین تے اِک نبی A Prophet in the Land (جورڈن اسٹیشن Jordan Station، اونٹاریو Ontario [پائڈیا Paideia، 1986])، صفحات 138۔9 . 3۔ ibid. ، صفحہ 204 .

(اختتام واعظ)
تُسی انٹر نیٹ تے ہر ہفتے ڈاکٹر ہائیمرز دے واعظ
تے پڑھ سکدے اُو۔www.sermonsfortheworld.com
‏‘‘پنجابی وِچ واعظ’’ تے کِلک کرو۔

واعظاں دی اے دستاویز اشاعت دا حق نئیں رکھدی۔ تُسی اینہاں نوں ڈاکٹر ہائیمرز دی اِجازت دے بغیر وی استعمال
کر سکدے ہو۔ لیکن، ڈاکٹر ہائیمرز دے ساڈے گرجا گھر توں ویڈیو تے دوجے سارے واعظ تے ویڈیو دے پیغامات
اشاعت دا حق رکھدے نے تے صرف اِجازت دے نال ای استعمال کیتے جا سکدے نے۔